Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΔΟΪΡΑΝΗΣ 5-18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1918

Στις 5 Σεπτεμβρίου 1918 με το παλαιό ημερολόγιο, στις 18 Σεπτεμβρίου με το νέο,

στο μέτωπο της Μακεδονίας γύρω από την Δοϊράνη, σε μία σκληρή μάχη συγκρούστηκαν τα στρατεύματα της Κρητικής Μεραρχίας με τα Βουλγαρικά των κεντρικών αυτοκρατοριών. Η μάχη ήταν ολοήμερη και σκληρή, αφήνοντας πίσω στο τέλος της πολλούς νεκρούς και τραυματίες και από τις δύο πλευρές των αντιμαχομένων. Για την περιγραφή της ακολουθούν αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο Ελληνικός Στρατός κατά τον πρώτον Παγκόσμιον Πόλεμο 1914 – 1918», έκδοση ΔΙΣ, Αθήνα 1961, τόμος 2ος, σελ. 142 - 149 ). …την Μεραρχία Κρήτης, η οποία διοικείτο από τον υποστράτηγο Σπηλιάδη Παναγιώτη, την αποτελούσαν το 8ο και 9ο Σύνταγμα Κρητών, το 29ο Σύνταγμα Πεζικού, τις Κ1 και Κ2 Μοίρες Ορειβατικού πυροβολικού, με δύο πυροβολαρχίες η κάθε μια και από την Διλοχία Σκαπανέων. Τα τμήματά της αγνοούσαν τελείως την εδαφική διαμόρφωση του εδάφους στο οποίο θα έκαναν την επίθεση, όπως αγνοούσαν και το πως ήταν οργανωμένος ο εχθρός. Επί πλέον οι στρατιώτες και αξιωματικοί ήταν υποχρεωμένοι να συνεργαστούν με τον Βρετανικό στρατό για πρώτη φορά, χωρίς να έχουν προσανατολιστεί με επάρκεια για τις αντιλήψεις των βρετανών σχετικά με τις μεθόδους και την τακτική που εφαρμόζει στις μάχες… …η Μεραρχία διέθεσε δυο συντάγματα στην πρώτη γραμμή, δεξιά το 29ο Σύνταγμα Πεζικού, ( Ταγματάρχης Τυπάλδος Βασίλειος ), που υποστηριζόταν από την Κ2 Μ.Ο.Π. ( Ταγματάρχης Πυροβολικού Ταβουλάρης Κυριάκος ) και αριστερά το 9ο Σύνταγμα Κρητών ( Συνταγματάρχης Μίνης Παναγιώτης ) που υποστηριζόταν από την Κ1 Μ.Ο.Π. ( Ταγματάρχης Μαγιάκος Πέτρος). Το 8ο Σύνταγμα Κρητών ( Αντισυνταγματάρχης Πετροπουλάκης Δημήτριος ) έμεινε σε εφεδρεία… …την 03.00 της 5 Σεπτεμβρίου 1918, τα Συντάγματα της Μεραρχίας Κρήτης που είχαν οριστεί για την επίθεση, εξόρμησαν με απόλυτη σιγή προς τη προκεχωρημένην γραμμή του εχθρού, χωρίς καμιά προπαρασκευή πυροβολικού… …Το 29ο Σύνταγμα Πεζικού που έκανε την επίθεση από την δεξιά πλευρά προχωρούσε σε έδαφος ομαλό, γεμάτο από θάμνους όμως και με κάλυψη από μικρά δάση, αδιάβατα σε μερικά σημεία. Την 05.30 το Σύνταγμα, κάτω από τα πρώτα πυρά του εχθρού, άνοιξε με ειδικά ψαλίδια περάσματα στα εχθρικά συρματοπλέγματα. Ο εχθρός μετά από σύντομη και ασθενή αντίσταση υποχώρησε προς την πρώτη του γραμμή… …το 9ο Σύνταγμα Κρητών που έκανε την επίθεση από την αριστερή πλευρά, αφού προχώρησε γρήγορα, έφθασε στις 04.45 μπροστά στα συρματοπλέγματα της προκεχωρημένης εχθρικής γραμμής. Αφού ανοίχτηκαν αμέσως με ψαλίδια περάσματα στα συρματοπλέγματα, το Σύνταγμα όρμησε εναντίον των θέσεων του εχθρού, δεχόμενο ήδη τα πρώτα πυρά του εχθρού. Τα δυο τάγματα της πρώτης γραμμής αφού εξουδετέρωσαν την αντίσταση του εχθρού, κατέλαβαν την προκεχωρημένη του γραμμή και εξακολούθησαν την προέλασή τους μέχρι την γραμμή Λόγκ Γουντ – Γκεβεσεκλή ( Ρεματιά ), στην οποία έφτασαν στις 07.00. Στην γραμμή αυτή το Σύνταγμα σταμάτησε για να ανασυνταχτεί, περιμένοντας να ανοιχτούν ρήγματα στα εχθρικά συρματοπλέγματα από τα πυρά του πυροβολικού, για να επιτεθεί κατά της πρώτης εχθρικής γραμμής… …στις 14.45 έγινε ένα άτυχο περιστατικό, το οποίο υπήρξε η κύρια αιτία της αποτυχίας της δεύτερης επίθεσης. Οι οβίδες του εχθρικού πυροβολικού προκάλεσαν φωτιά στα ψηλά και ξερά χόρτα, μπροστά από τις κατεχόμενες θέσεις από τα τμήματα του 9ου Συντάγματος. Η φωτιά βοηθούμενη από τον δυνατό άνεμο που φυσούσε εξαπλώθηκε γρήγορα, και κύκλωσε απειλητικά δύο από τους λόχους του 1/9 Τάγματος, στους οποίους πολλοί άνδρες έπαθαν εγκαύματα. Οι λόχοι αυτοί, που από το πρωί ήδη είχαν δοκιμαστεί σκληρά από τα σφοδρά εχθρικά πυρά, υποχώρησαν με σχετική αταξία, προς τη χαράδρα Γκεβεσεκλή Ντερέ. Η κίνηση αυτή εκλόνισε την παράταξη του Συντάγματος και δεν μπόρεσε το Σύνταγμα να πάρει μέρος στην δεύτερη επίθεση… …από το πρωί της 6ης Σεπτεμβρίου άρχισε η αντικατάσταση των μονάδων της Μεραρχίας από την 28η Βρετανική Μεραρχία. Τα Συντάγματα αποσύρονταν διαδοχικά από την γραμμή του μετώπου και συγκεντρώνονταν στα μετόπισθεν. Οι απώλειες της Μεραρχίας ήταν 144 νεκροί απο τους οποίους 11 αξιωματικοί και 573 τραυματίες απ τους οποίους 33 αξιωματικοί… …στις 6 Σεπτεμβρίου το πυροβολικό των δύο αντιπάλων σίγησε, επικράτησε στο τμήμα αυτό του μετώπου πλήρης ηρεμία. Ο απολογισμός της επιθέσεως εναντίον της εχθρικής τοποθεσίας Μπλάγκα Πλάνινα περιορίστηκε μόνο στην κατάληψη της προκεχωρημένης εχθρικής γραμμής. Ολόκληρη η κύρια τοποθεσία του εχθρού παρέμεινε άθικτη και οι αντικειμενικοί σκοποί της επίθεσης δεν είχαν πετύχει… 
Γράφει ο Γιώργης Καλογεράκης δάσκαλος  Πηγή