ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ....

  ....στην πιο αδούλωτη καρδιά της Επανάστασης του '21.....Γεώργιος ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ.....ο πλιατσικολόγος που έγινε στρατηγός

Ο Καραϊσκάκης είναι η πιο καταπληκτική, ίσως και η πιο δραματική μορφή από τους αγωνιστές του '21. Περίφημος κλέφτης του Κατσαντώνη, αρματολός των Αγράφων, στρατάρχης της Ρούμελης, αρχιστράτηγος της Ελλάδας και προπαντός γνήσιος λαϊκός ηγέτης.

«Οι Έλληνες ποτέ δεν θέλησαν να περιορίσουν λιγόψυχα τις επιδιώξεις τους στα όρια του κατορθωτού. Εάν το είχαν κάνει, καιρός είναι που θα είχαν εκλείψει ως Έθνος»

Κρις Γούντχαουζ. 

Λίγα λόγια…..για να ξέρετε τι σας περιμένει !!!

Ο πόθος μιας ζωηρής καλόγριας για τον κλεφταρματωλό Δημήτρη Ίσκο  που –ευτυχώς τελικά για τον Αγώνα- αγνόησε τους μοναχικούς κανόνες ήταν η αιτία της σύλληψης και της κυοφορίας του Καραϊσκάκη…..απόκληρος λοιπόν και νόθος με φρικτά  παιδικά χρόνια, ξύλο πολύ και κυρίως περιφρόνηση…..κι όταν πέθανε η μάνα του –θάταν δε θάταν οκτώ χρονών- τόριξε στις συμμορίες και τις κλεψιές…..αγρίμι.....κι αγρίμι έμεινε μέχρι που πέθανε. Ο Καραϊσκάκης ήταν ο πιο ριψοκίνδυνος και τολμηρός απ’ όλους τους γνωστούς και προβεβλημένους αγωνιστές της Επανάστασης…..κι έμπαινε τόσο βαθειά μέσα  στη μάχη, που σήμερα τον θυμόμαστε περισσότερο σαν κλεφταρματωλό παρά σαν στρατηγό. Γράμματα πολλά δε γνώριζε…..γνώριζε όμως καλά –αλλά και του άρεσε- να βρίζει. Έμαθε σίγουρα πολλά στην αυλή του Αλή Πασά και η στάση που τήρησε απέναντι στον Αγώνα στην αρχή παρεξηγήθηκε -μιας και ξεκίνησε πλιατσικολόγος- όμως οι περιστάσεις τον δικαίωσαν και κατέληξε ιδεολόγος, αγνός αγωνιστής, Στρατηγός και παροδικά προδότης μιας κι η πατρίδα τον καταδίκασε ως τέτοιο σε μια δίκη παρωδία. Όταν η ίδια πατρίδα τον ξαναχρειάστηκε, ανταποκρίθηκε αμέσως…..κι από κει και πέρα αγωνίστηκε γενναία…..κι ο θάνατος του ακόμα και σήμερα αποτελεί θεωρία συνομωσίας.

Όποιος γίνεται αφέντης χωρίς να γίνει δούλος, είναι  μπάσταρδος αφέντης κι αλίμονο στο δούλο.

Ψάχνοντας τη ζωή και τα κατορθώματα του Καραϊσκάκη σύντροφοι ήρθα αντιμέτωπος με δυο προβλήματα σημαντικά. Ούτε τα γεννητούρια του είναι ξεκαθαρισμένα μα ούτε και τα θανατικά του. Όμως έξω απ’ αυτά –που σε λίγο θα τα δούμε και πιο αναλυτικά- ο Καραϊσκάκης για μένα είναι ο γνησιότερος εκπρόσωπος του Αγώνα. Άνθρωπος απλός που ξεκίνησε σαν κλέφτης μα που στην πορεία της ζωής του συνειδητοποίησε τα προσόντα και το καθήκον του και αναδείχτηκε –μαζί με το Κολοκοτρώνη- στον πιο έξυπνο, δραστήριο, φιλόπατρι και ικανό στρατηγό. Άνθρωπος φιλάσθενος, υβριστής και φιλόδοξος,  αλλά κι αγαθός κι ευγενής –«πότε άγγελος, πότε διάβολος» έλεγε για τον εαυτό του- κατάφερε να νικήσει την αρχομανία και τις φιλοδοξίες του και να προσφέρει ουσιαστικά στην Πατρίδα.

Έλα, σκατότουρκε…..έλα Εβραίε, απεσταλμένε από τους γύφτους έλα ν’ ακούσεις τα κερατά σας, -γαμώ την πίστιν σας και τον Μωχαμέτη σας. Τι θαρεύσετε κερατάδες…..δεν εντρέπεσθε να ζητείτε  από ημάς συνθήκην με  έναν κοντζιά σκατο-Σουλτάν Μαχμούτην -να τον χέσω και αυτόν και τον Βεζίρην σας και τον Εβραίον Σιλιχτάρ Μπόδα την πουτάνα!.....Άμα ζήσω, θα τους γαμήσω. Άμα πεθάνω, θα μου κλάσουν τον πούτσο!

Η ιστορία μας λοιπόν αρχίζει σαν παραμύθι…..στη Σκουληκαριά της Άρτας  ζούσε πριν από διακόσια πενήντα πάνω- κάτω χρόνια μια πανέμορφη κοπέλα, η Ζωή Ντιμισκή, που παντρεύτηκε  τον Γιαννάκη από το Μαυρομάτι της  Καρδίτσας…..τούτο το στεφάνωμα όμως σύντροφοι στάθηκε άτυχο…..μιας κι έπειτα από λίγο ο Γιαννάκης πέθανε κι άφησε τη Ζωή χήρα, νέα κι άτεκνη. Τα λόγια του κόσμου?.....η φτώχεια?.....η συνήθεια?.....την έκαναν να καλογερέψει και να μπει καντηλανάφτισσα στο μοναστήρι του Αι- Γιώργη. Τι τα θέλετε όμως σύντροφοι??.....κάτω από το ράσο έβραζε το αίμα της…..Η ζωή της γύρευε τα δικαιώματά που μάταια προσπαθούσε να πνίξει στο ράσο. Και όταν γύρω στα 1780, έφτασε στο μοναστήρι, ο φοβερός αρματολός Δημήτρης Καραϊσκος, τάπαιξε με  την ομορφιά της, την έμπλεξε στα δίχτυα  του και πλάγιασε μαζί της. Ευλογημένη ώρα σύντροφοι! Κι ευτυχώς για τον Αγώνα δεν επεδίωξε να καλύψει το λάθος της μένα ακόμα μεγαλύτερο…..και χάρισε στο Έθνος –την άνοιξη του 1782, μέσα σε μια σπηλιά- έναν απ’ τους τρανότερους του ήρωες. Τον Καραϊσκάκη!!!

Γεννώντας όμως το μωρό, άρχισαν και τα βάσανα…..και φαντάζομαι –σαν γνήσιος και τρανός παραμυθάς που είμαι- το συννεφιασμένο πρόσωπο της Ζωής όταν σκέφτηκε τι θ’ απογίνει κι εκείνη και το μωρό…..Η πόρτα του μοναστηριού?? Σίγουρα κλειστή για την αμαρτωλή και το μπάσταρδο. Οι συγγενείς του άντρα της??.....μα ποιός θα καλοδεχόταν μια άπιστη?? Να γυρίσει  στο χωριό της??.....περιφρόνηση και κακολογήματα την περίμεναν και μάλιστα από δικούς της ανθρώπους. Τι απέμενε τελικά??.....μα φυσικά να προσπαθήσει να τα βγάλει πέρα μοναχή της. Έτσι κι έγινε …..και σε λίγο καιρό, αφού παρέδωσε το παιδί στη γυναίκα κάποιου τσέλιγκα Σαρακατσάνου  -Πουλιάνα τη λέγανε- πήρε τη ζωή στα χέρια της και πάντα ντυμένη στα ράσα άρχισε να γυρίζει από χωριό σε χωριό πουλώντας κεριά, μοσχολίβανο, σταυρούς και λάδι θαυματουργό από τα καντήλια της εκκλησίας του μοναστηριού. Ο τόπος όμως ήταν μικρός -και συνεπώς περισσότερο φαρμακόγλωσσος και κουτσομπόλης- και οι εποχές άλλες…..και μόλις το μυστικό της μαθεύτηκε –ήτανε κι όμορφη κι επιθυμητή η ρουφιάνα- τα λόγια ξεκίνησαν….. έσταζαν φαρμάκι…..Όμως η Ζωή δεν το 'βαλε κάτω κι απαντούσε…..κι απαντούσε και με βρισιές και με λόγια βαριά…..και λέγεται ότι απ΄ αυτήν πήρε ο Καραϊσκάκης το βρομόστομα πούχε ως το τέλος της ζωής του.  Κι όταν το μωρό άρχισε να μπουσουλάει κι ύστερα να τραυλίζει τα πρώτα του λόγια και ρώταγαν την Πουλιάνα που το φρόντιζε «Ποιανού είναι τούτο το μούλικο?».....έπαιρναν άμεσα την απάντηση «Ο γιος της καλογριάς». Αυτό σύντροφοι στάθηκε το πρώτο όνομά του Καραισκάκη…..Και δε ξεχάστηκε ποτέ. Τον ακολούθησε μέχρι το θάνατο…..κι έπειτα πέρασε στην ιστορία. 

 Τα πρώτα χρόνια…..τα δύσκολα

«Μαύρα κι άραχνα στάθηκαν τα παιδικά  του χρόνια. Ένα μονάχα πράγμα  θάμπωνε τότες το νου του: οι αρματολοί κι οι κλέφτες που πέρναγαν από τα τσελιγκάτα.» (Δ. Φωτιάδης, ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, Ζαχαρόπουλος ΑΕ, Αθήνα 1995)

1.Ο Καραϊσκάκης μεγάλωσε σε ξένα χέρια, τρώγοντας ξύλο –ξύλο πολύ- και μπομπότα…..ντυνόταν με κουρέλια –χειμώνα καλοκαίρι – και πάντα ξυπόλητος. Έμαθε να κάνει  θελήματα βαριά πιο πάνω από την ηλικία του…..κι όταν του δίνανε να βοσκάει γίδια, ήταν η καλύτερη του μιας και σκαρφάλωνε στις κακοτοπιές καλύτερα απ' αυτά.

2.Φτώχια, σκλαβιά και μιζέρια γύρω του  , μα η  ζωή του  χειρότερη…..κι αυτό δεν το ξέχασε ποτέ….και πάντα –ειδικά στα τρανά του χρόνια- στεκόταν στον αδύνατο και κυνηγούσε την αδικία. 

3.Η σκληρή  ζωή γρήγορα τον μεγάλωσε…..δεν ήταν μόνο το ξύλο και οι δουλειές…..ήταν κυρίως οι κουβέντες «μούλος» και «μπάσταρδος» που άκουγε αδιάκοπα…..κι επειδή η ζωή απέχει πολύ απ τα όνειρα  , μόλις η μάνα του πέθανε –θάταν δε θάταν οκτώ χρονών- η μαύρη του ζωή γίνηκε κόλαση…..αφού τον καταφρόνησαν ακόμη περισσότερο, αλλά του γύρεψαν και με δουλειά αδιάκοπη να τους πληρώνει το φαί του.

 4.Και μια μέρα πήρε τη μεγάλη απόφαση και σηκώθηκε κι έφυγε…..τους παράτησε όλους και τράβηξε  για τη Γράλιστα -το σημερινό Ελληνόπυργο,κοντά στη Καρδίτσα-…..κι εκεί λίγο πιο κάτω απ' το χωριό, στη σπηλιά του Λώλου, έστησε το πρώτο του λημέρι.

5.Για να ζήσει έπρεπε να φάει και για να φάει έκλεβε…..και τελικά απέκτησε τόσο κακή φήμη που οι χωριανοί λέγαν στα παιδιά τους όταν αλήτευαν «Σαν τον Καραϊσκάκη καταντήσατε, βρε!».....κι είναι αλήθεια ότι στην αρχή τα παιδιά του χωριού τον κυνήγησαν άγρια όμως σιγά-σιγά –νοιώθοντας την εξυπνάδα του- τον αποδέχτηκαν…..και τελικά τους επιβλήθηκε, έγινε αρχηγός τους και σε λίγο η πρώτη του συμμορία ήταν γεγονός.
7.Και οι κλεψιές και οι αψιμαχίες  ξεκίνησαν άμεσα –φρούτα, κότες, γίδια, πρόβατα- και μεγάλωσαν τόσο, που η φήμη ότι η συμμορία του Καραϊσκάκη έκλεβε ζώα πέρασε τα σύνορα της Γράλιστας και ανάγκασε την τοπική κοινωνία να ζητήσει την βοήθεια της τουρκικής εξουσίας.

8.Κι όταν κάποια στιγμή ένα τούρκικο απόσπασμα έφτασε στη Γράλιστα για να συλλάβει τον Καραϊσκάκη και τα παλικάρια του…..έγινε χαμός μεγάλος κι όσοι Τούρκοι τελικά σωθήκαν, ακόμα τρέχουν. Η ντόπια παράδοση  αναφέρει ότι ο Καραϊσκάκης ήταν τότε μόλις 18 χρονών…..λέει ακόμα ότι μετά τη μάχη μάζεψαν τα τουφέκια και όλα τα τιμαλφή των σκοτωμένων, τους έκοψαν τα κεφάλια και υποχρέωσαν το μοναδικό σιδερά του χωριού να τα γδάρει και να τα γεμίσει με χόρτα για να τα στείλουν πίσω στον Πασά.....εννοείται -σύμφωνα πάντα με τη ντόπια παράδοση- ότι ο σιδεράς απ το φόβο του τρελάθηκε.....κι αυτό ήταν το πρώτο του κατόρθωμα!!.....κι ακολούθησαν κι άλλα -πιο ριψοκίνδυνα και πιο τρανά- που φανέρωσαν το πολεμικό του  δαιμόνιο, αλλά τελικά τον ανάγκασαν  να την κοπανήσει και ν’ ανέβει  πιο ψηλά στ’ Άγραφα. Ήταν πλέον υπολογίσιμος.....άρα κινδύνευε.....γρήγορα όμως τα αλβανικά αποσπάσματα του Αλή Πασά τον πιάσανε και τον οδήγησαν σιδηροδέσμιο στα Γιάννενα.

Στα Γιάννενα με τον  Αλή Πασά, στον Κατσαντώνη και πάλι πίσω στον Αλή

9.Και ο Δ. Αινιάν (ο ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ, Ερμής, Αθήνα 1974) μας πληροφορεί ότι φυλακίστηκε για τις κλεψιές του και βασανίστηκε σκληρά, ώσπου ν’ αποφασίσει να καταταγεί στη σωματοφυλακή του Πασά…..κι αν γλύτωσε τελικά το θάνατο -συνηθσιμένη τύχη των κλεφτών- τ’ οφείλει στη μάνα του που γνώριζε απ τα παλιά το «Λιοντάρι της Ηπείρου».

10.Στο ξακουστό «πολεμικό» σχολείο του Αλή Πασά λοιπόν –που άλλωστε φοίτησαν οι περισσότεροι απ τους λαμπρούς αγωνιστές της Επανάστασης- ο Καραισκάκης έμαθε λίγα γράμματα, εξασκήθηκε στην πολεμική τέχνη, αναγνωρίστηκε σαν ένας απ τους πιο ικανούς σωματοφύλακες του Πασά, αλλά πολλές φορές τιμωρήθηκε κιόλας –σκληρά- για το χαρακτήρα του και το βρομόστομα του.
11.Η πρώτη παραμονή του Καραϊσκάκη στην αυλή του Αλή Πασά θεωρείται ( Ι. Βλαχογιάννης ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ, Αθήνα 1922) η πιο σκοτεινή περίοδος της ιστορίας του…..αφού το 1798 συμμετέχοντας στην εκστρατεία του Αλή Πασά εναντίον του αποστάτη πασά του Βιδινίου Πασβάνογλου, φίλου του Ρήγα Φεραίου, εξαφανίστηκε…..κι άλλοι λένε ότι αυτομόλησε στον Πασβάνογλου, αλλάζοντας μάλιστα και τ’ όνομα του σε Καραλής, κι άλλοι ότι αιχμαλωτίστηκε και φυλακίστηκε…..σημασία για μας έχει ότι μετά τρεις μήνες που γύρισε στα Γιάννενα ο Αλή τον συγχώρεσε –αφού πρώτα τον τιμώρησε σκληρά- και τον ξαναπήρε κοντά του σωματοφύλακα.

Κατσαντώνης, μουσείο Βρέλλη

12.Σε λίγο ξανάγινε κλέφτης…..τον συλλάβανε, φυλακίστηκε (Κ. Παπαρρηγόπουλος ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Ελευθερουδάκης, Αθήνα 1949)  κι όταν ύστερα από δυο χρόνια δραπέτευσε, πήγε στον Κατσαντώνη -ξακουστό κι αγαπητό κλέφτη της προεπαναστατικής Ελλάδας, με μεγάλο ηθικό ανάστημα και θάνατο μαρτυρικό-  κι εντάχτηκε στο κλέφτικο σώμα του.

13.Και συμμετέχοντας στις συμπλοκές του Κατσαντώνη με τους τουρκαλβανούς του Αλή Πασά διδάχτηκε τον ανταρτοπόλεμο και διακρίθηκε για τη γενναιότητα και τη τόλμη του…..και λέγεται ότι τότε σκότωσε κι ένα απ τα ικανότερα πρωτοπαλίκαρα του Αλή Πασά τον Βεληγκέκα…..όμως τα πράγματα δυσκόλεψαν -ειδικά όταν ο Αλή αποφάσισε να τους κυνηγήσει σοβαρά-  και αναγκάστηκαν να καταφύγουν στη Λευκάδα…..κι από κει,-όταν πια τα Επτάνησα με τη συνθήκη του Τιλσίτ πέρασαν σε Γαλλικά χέρια-  πάλι πίσω στ Άγραφα, πάλι συμπλοκές με τον Αλή…..μέχρι τη σύλληψη και το θάνατο του Κατσαντώνη (1775-1808) και του αδελφού του, Λεπενιώτη. Από κει και πέρα ο Καραϊσκάκης και οι λίγοι κλέφτες του Κατσαντώνη πούχαν μείνει σώοι γύρισαν και προσκύνησαν τον Αλή πασά…..τον αφέντη κι εργοδότη τους.

14.Κι όταν ο Αλή -αφού τον τιμώρησε για άλλη μια φορά σκληρότατα- τον ρώτησε ποια θάθελε νάναι η τύχη του ο Καραϊσκάκης λέγεται πως του είπε, «Αν με γνωρίζεις άξιο για αφέντη, κάνε με αφέντη, αν για δούλο, κάνε με δούλο κι αν δε με θεωρείς άξιο για τίποτα ρίξε με στη λίμνη»…..και η απάντηση αυτή -μαζί με την αναμφίβολη ανάγκη του πασά για άνδρες άξιους-του χάρισε την αρχηγία της σωματοφυλακής του…..κι έμεινε στην αυλή του και τον ακολουθούσε στις διάφορες εκστρατείες του.  

Μπότσαρης, Ανδρούτσος, Διάκος, έργο του Θεόφιλου

15.Σ αυτή τη δεύτερη παραμονή του στην αυλή του «λιονταριού της Ηπείρου», ο Καραϊσκάκης γνωρίστηκε με το Διάκο, το Διοβουνιώτη, τον Πανουργιά, τον Βαρνακιώτη και άλλους κατοπινούς αγωνιστές του ξεσηκωμού που υπηρετούσαν εκεί, συνδέθηκε με φιλία βαθειά με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, ασχολήθηκε με το εμπόριο, παντρεύτηκε με τη Γκόλφω Ψαρογιάννη και απέκτησε και την πρωτότοκη του κόρη.

16.Κι όταν τον Ιούλιο του 1820 ο Αλή Πασάς κηρύχτηκε αποστάτης και τα σουλτανικά στρατεύματα πέσαν μιλιούνια πάνω του να τον φάνε, ο Καραϊσκάκης τον υποστήριξε αρχικά γερά και πολέμησε στο πλευρό του γενναία…..όμως είναι αλήθεια ότι γρήγορα παρασύρθηκε απ το κλίμα εγκατάλειψης που επικρατούσε για τον Αλή…..τον εγκατέλειψε και πήγε με τους εχθρούς του…..μέχρι όμως να εξασφαλίσει την οικογένεια του…..μετά??.....τους εγκατέλειψε όλους και την κοπάνησε.

Το ξεκίνημα του Αγώνα και η στάση του Καραισκάκη

17.Τον Ιανουάριο του 1821 ο Καραϊσκάκης βρέθηκε στη Λευκάδα –εκπροσωπώντας  τη Φιλική εταιρεία- και παρέα με τους Ανδρούτσο, Πανουργιά, Τομπάζη, Η. Μαυρομιχάλη κλπ αποφασίστηκε η Επανάσταση και του ανατέθηκε μαζί με τους Γ.Βαρνακιώτη (1780-1842 ο πορθητής του Αγρινίου), Γ.Τσόγκα (ο «ξυνογαλάς» του Καραισκάκη) και Ν. Στουρνάρη (που σκοτώθηκε ηρωικά το 1825 στην έξοδο του Μεσολογγίου) η διοίκηση της δυτικής Στερεάς…..και προσπάθησε άμεσα να ξεσηκώσει την περιοχή της Βόνιτσας…..όμως απέτυχε…..γιατί οι άρχοντες και οι οπλαρχηγοί ήταν πολύ διστακτικοί, θεωρώντας πως ο καιρός  δεν ήταν ακόμη κατάλληλος εξαιτίας της πολυάριθμης τουρκικής δύναμης που τότε στάθμευε στην Ήπειρο.....Όμως δε το βαλε κάτω…..πήγε στα Τζουμέρκα και ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης –γεγονός που γρήγορα είχε απήχηση θετική- και ξεκίνησε τις συμπλοκές με τους Τούρκους. 
18.Στις 8 Ιουνίου 1821 μαζί με τον Γ. Κουτελίδα –και ύστερα από πολυήμερη πολιορκία- έδιωξε τους Τούρκους απ το χωριό Κομπότι και μετά  -ενώ υποχωρούσαν-  ανέβηκε σένα βράχο και τους έδειχνε επιδεικτικά το κώλο του…..δυο τούρκικα βόλια τότε τον τραυμάτισαν, το ένα στο μηρό και το άλλο στα γεννητικά του όργανα…..κατέληξε ο θρασύτατος για θεραπεία στο Λουτράκι…..κι αφού έγινε καλά…..τον ξανασυναντήσαμε (Φωτιάδης, ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, Ζαχαρόπουλος ΑΕ, Αθήνα 1995) στην πολιορκία της Άρτας τον Σεπτέμβριο του 1821, όπου μαζί με το Μάρκο Μπότσαρη  «κάμαν έναν μεγάλο σκοτωμό των Τούρκων και τους βάλαν εις την Άρταν» (Μακρυγιάννης ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ, Ζαχαρόπουλος ΑΕ, Αθήνα 1998),  με το μυαλό του κολλημένο στο αρματολίκι των Αγράφων και την αναγνώριση πλέον απ όλους σαν αρχηγός.

19.Το αρματολίκι των Αγράφων!!!.....πόθος του Καραισκάκη από μικρό παιδί…..τότε το κατείχαν οι απόγονοι του Γιάννου Μπουκουβάλα (1715-1770), άνθρωποι ανίκανοι…..κι ο Καραισκάκης το διεκδίκησε με τη βοήθεια του οπλαρχηγού Γιαννάκη Ράγκου (1790-1870)…..και τελικά το κέρδισε…..και αναγνωρίστηκε καπετάνιος όχι μόνο απ τους ντόπιους, αλλά κι απ τους πασάδες της Λάρισας –που τότε είχαν το μυαλό τους στο Σούλι και στην Πελοπόννησο- και προτίμησαν να κρατήσουν φιλικές σχέσεις μαζί του.

 

Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

Κι επειδή αυτή η κίνηση του Καραισκάκη θεωρήθηκε προδοτική –ιδιαίτερα απ τον Μαυροκορδάτο που συνέχεια τον υποψιαζόταν για σχέσεις με τους Τούρκους- και το Γένος τον στερήθηκε στα πρώτα χρόνια του Αγώνα θέλω να ξεκαθαρίσω –ο ταπεινός ερευνητής, όσο μπορώ- τα πράγματα…..λέγοντας ότι απ τα διαβάσματα μου για την εποχή που εξιστορώ έχω καταλάβει καλά, ότι η αρχηγία σένα αρματολίκι ήταν κίνητρο και όνειρο ζωής για τους οπλαρχηγούς και –αγράμματοι και με στενούς ορίζοντες οι περισσότεροι- χρειάζονταν μεγάλη προσπάθεια να αποβάλουν τα στενά και τοπικιστικά συμφέροντα τους και να συμμετάσχουν με τη ψυχή τους στον ξεσηκωμό…..και ήταν πολλοί αυτοί που αργά ή γρήγορα το κατόρθωσαν κι ευτυχώς για την Πατρίδα που ανάμεσα τους ήταν κι ο Καραϊσκάκης…..που μόνο προδότης δεν ήταν!!!.....και στρατό έστελνε για βοήθεια και σε συγκρούσεις με τους Τούρκους ερχόταν με πρόσχημα την προστασία των κατοίκων της περιοχής του.....αν και για να λέμε και του στραβού το δίκιο η συμπεριφορά του ήταν τόσο περίεργη τα επόμενα χρόνια, που ίσως δίκαια παρεξηγήθηκε!!!

Η Επανάσταση φουντώνει κι ο Καραισκάκης  δεν χάνει καμιά μάχη
Σκληρός άνθρωπος ο Καραισκάκης, αλύγιστος, πάντα κι ως το τέλος του στην πρώτη γραμμή…..δεν επιδίωξε ποτέ να γίνει στρατηγός, ήθελε νάναι κλέφτης…..και πάντοτε –όταν νικούσε- καβαλούσε σένα ύψωμα κι έδειχνε στον εχθρό τ΄αρχίδια του, άντε μερικές φορές και το κώλο του…..τελικά χάρισε στην Πατρίδα νίκες μεγαλειώδεις.

20.Η πολεμική τέχνη του «γύφτου» φάνηκε στην αρχή και στο τέλος του ξεσηκωμού, με μια ενδιάμεση περίοδο απραξίας και αμφίβολης και παρεξηγήσιμης στάσης απέναντι στις εξελίξεις, που ήταν πράγματι καταιγιστικές.

21.Το 1822 απολάμβανε την εξουσία του –αναγνωρισμένη κι απ τον Χουρσίτ πασά, αλλά κι από αρκετούς καπετάνιους των Αγράφων- πολλαπλασίασε το στρατό του και ήταν και χιλίαρχος, αξίωμα που του απονεμήθηκε απ την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου…..τότε ήλθε και σε έντονες προστριβές με τον Γιαννάκη Ράγκο που αξίωνε πλέον κι αυτός την αρχηγία των Αγράφων…..και προκειμένου να τη δέσει καλά είναι αλήθεια ότι δεν τάχθηκε ανοιχτά στο πλευρό της Επανάστασης, αλλά ούτε συμμάχησε με τους Τούρκους, πιθανόν τηρώντας στάση αναμονής. (Δ. Αινιάν, ο ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ, Ερμής, Αθήνα 1974)…..κι ίσως έτσι μπορούν να εξηγηθούν καλύτερα και οι λίγες μάχες που έδωσε έως το 1825 αφενός σαν ελάχιστο δείγμα καλής θέλησης προς την Ελληνική διοίκηση και αφετέρου σαν επίδειξη δύναμης ουσιαστικής και προς τους Έλληνες και προς τους Τούρκους, αλλά κυρίως προς τους οπλαρχηγούς που εποφθαλμιούσαν τη θέση του.
22.Και παρόλες τις ισορροπίες που κράτησε ανάμεσα σ Έλληνες και Τούρκους δεν του λειψαν οι ευκαιρίες για συγκρούσεις και νίκες θεαματικές…..με πρώτη απ αυτές στο Σοβόλακο τον Γενάρη του 1823…..όταν οι Ομέρ Βρυώνης και Κιουταχής επιχείρησαν να επιστρέψουν –μετά την αποτυχία της πρώτης πολιορκίας του Μεσολογγίου στα τέλη του 1822- στην Ήπειρο και αναγκάστηκαν να περάσουν απ τα μέρη του Καραισκάκη…..που με θράσος τους διαμήνυσε ότι είναι ανεπιθύμητοι στην επικράτεια του…..κι έστειλε και οκτακόσιους άνδρες εναντίον τους.
23.Η μάχη έγινε στις 15 Ιανουαρίου 1823 κι ενώ στην αρχή οι Έλληνες τα χρειάστηκαν…..τελικά (Ν. Κασομούλης, ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ, Βεργίνα, Αθήνα 2005) επικράτησαν και καταδίωξαν τους Τούρκους- που έχασαν κοντά διακόσιους άνδρες- μέχρι το Αγρίνιο. Στη μάχη αυτή σκοτώθηκε ο Μπακογιάννης πρωτοπαλίκαρο του Καραισκάκη και γνωστός του από τις παιδικές συμμορίες.

24.Σε δυο βδομάδες οι ίδιοι αντίπαλοι ξανασυναντήθηκαν και ξαναπολέμησαν –τώρα στον ποταμό Φίδαρι- κι ο Καραϊσκάκης τους ξαναξεπάτωσε…..και οι πασάδες έκαναν παράπονα στον πασά της Λάρισας για την απαράδεκτη συμπεριφορά του…..όμως ο πασάς της Λάρισας στην αρχή έκανε την πάπια γιατί δεν είχε στρατό…..όταν όμως φάνηκε ο Μαχμούτ πασάς της Σκόδρας με πάνω από είκοσι χιλιάδες τουρκαλβανούς και ζήτησε συνθηκολόγηση, αυτοπρόσωπη παρουσία και υποταγή…..ο Καραϊσκάκης ξεκίνησε τη διπλωματία του .

25.«Μου γράφεις ένα μπουγιουρντί, λέγεις να προσκυνήσω. Κι εγώ πασά μου ρώτησα τον πούτσον μου τον ίδιον, κι αυτός μου απάντησε να μη σε προσκυνήσω κι αν έλθεις καταπάνω μου, ευθύς να πολεμήσω» (Ν. Κασομούλης, ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ, Βεργίνα, Αθήνα 2005) απάντησε εγγράφως και αγέρωχα ο Καραισκάκης…..και την κοπάνησε για την Ιθάκη αποφεύγοντας ουσιαστικά να ταχθεί εναντίον των ξεσηκωμένων Ελλήνων, σίγουρα φοβούμενος για τη ζωή του, αλλά και για ν αντιμετωπίσει τη χρόνια φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε. Το Αρματολίκι των Αγράφων??.....φυσικά προς μεγάλη χαρά του Μαυροκορδάτου αμέσως πέρασε στο Γιαννάκη Ράγκο.
26.Έστειλε λοιπόν τους άνδρες του στο Καρπενήσι –κοντά στο Μάρκο Μπότσαρη- κι έφυγε για την Ιθάκη μπας και βελτιώσει την ήδη καταπονημένη του υγεία…..κι όταν οι γιατροί του έδωσαν ελάχιστες ελπίδες επιβίωσης και τον συμβούλεψαν να παραμείνει στο νησί…..αυτός ευθύς γύρισε στο Μεσολόγγι –κατευθείαν στο Μαυροκορδάτο- και ζήτησε τ’ Άγραφα –που ήταν πια απελευθερωμένα, Ελληνικά-  πίσω.
27.Ο Μαυροκορδάτος -γενικός διευθυντής της δυτικής Στερεάς-  εννοείται αρνήθηκε…..αν μη τι άλλο την εποχή που εξιστορούμε οι αρετές του Καραισκάκη δεν ήταν ακόμα εμφανείς, η υγεία του ήταν χάλια και κυρίως η συμπεριφορά του δεν ήταν σταθερή, απεναντίας ήταν παρεξηγήσιμη…..και με την άρνηση του Μαυροκορδάτου άρχισαν και τα όργανα, αφού ο Καραισκάκης επέμεινε και μάλιστα πιεστικά.....και αντέδρασε κιόλας άμεσα οργανώνοντας στο άψε-σβήσε ένα ένοπλο σώμα το οποίο αφού εγκαταστάθηκε στο Αιτωλικό, έγινε το κέντρο όλων των δυσαρεστημένων του Μαυροκορδάτου.....και παρόλο που πολλοί μεσολάβησαν στον Μαυροκορδάτο για την αποκατάσταση του Καραισκάκη.....αυτός το βιολί του μουλαρωμένος!!!.....κι ο Καραισκάκης παραγκωνισμένος

  Η δίκη του Καραισκάκη
Είναι αλήθεια ότι από την αρχή της Επανάστασης η ανάδειξη των οπλαρχηγών –ανθρώπων με μεγάλη τοπική δύναμη και προσφορά- αποτέλεσε εμπόδιο στη νέα μορφή διοίκησης που αποφασίστηκε μετά την Β’ Εθνοσυνέλευση και που είχε σαν πρότυπο μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση δυτικού τύπου. Κι εκεί δε χωρούσαν προεστοί κι αρματολίκια.

 28.Όμως ούτε ο Καραισκάκης τόβαλε κάτω…..και εκμεταλλεύτηκε και τον εμφύλιο που τότε ρήμαζε την Πελοπόννησο κι έγραψε στον Κολοκοτρώνη –ορκισμένο εχθρό του Μαυροκορδάτου- ότι όλοι οι καπετάνιοι της δυτικής Ελλάδας συμφωνούσαν μαζί του, θέλαν να τον βοηθήσουν, αλλά ο Μαυροκορδάτος τους εμπόδιζε να κατέβουν στην Πελοπόννησο…..και του ζήτησε τριακόσιους άνδρες να διώξει το Μαυροκορδάτο και μετά όλοι μαζί να πάνε στην Πελοπόννησο και να τον βοηθήσουν…..Όμως ο πολυμήχανος Γέρος ποιος ξέρει γιατί ??.....δεν είχε τη δυνατότητα να βοηθήσει??.....δεν θεώρησε καλό το σχέδιο??.....του φάνηκε παράδοξο να του ζητούν βοήθεια για να έρθουν να τον βοηθήσουν??.....αρνήθηκε!!!
29.Ο Καραισκάκης? Συμμάχησε με τους Τζαβελλαίους –άλλους εχθρούς του Μαυροκορδάτου- κι είναι κι αλήθεια ότι δεν φέρθηκε και καλά στους κατοίκους του Αιτωλικού…..όμως τα δύσκολα   ξεκίνησαν στις 19 Μαρτίου 1824, όταν ένας ανιψιός του που μπήκε στο Μεσολόγγι για κάποια υπόθεση τραυματίστηκε από άνδρες της Διοίκησης…..τόμαθε ο Καραισκάκης, έγινε έξαλλος, αιχμαλώτισε δυο Μεσολογγίτες προκρίτους γι’ αντίποινα και κατέλαβε και το χωριό Βασιλάδι.....Όμως αντέδρασε και η Διοίκηση και μάλιστα άμεσα.....συνέλαβε τους άνδρες του Καραισκάκη, ανακατέλαβε το Βασιλάδι και φώναξε κι ενισχύσεις για τα περαιτέρω.....ο Καραισκάκης βλέποντας τη κατάσταση υποχώρησε κι απελευθέρωσε τους ομήρους κι είναι γεγονός ότι και η Διοίκηση άφησε τους άνδρες του. Όλα καλά λοιπόν??.....μπα .....απεναντίας, τώρα ξεκινούσαν όλα!!
30.Στις 24 Μαρτίου, άνδρες της Διοίκησης συνέλαβαν τον Κωνσταντίνο Βουλπιώτη, ανιψιό του Ράγκου –που γύρναγε απ τα Γιάννενα-  και το Μεσολόγγι βούηξε απ τις φήμες ότι «ο γιος της καλογριάς είχε στείλει επιστολή στον πασά Ομέρ Βρυώνη με την υπόσχεση να του παραδώσει το Μεσολόγγι και το Αιτωλικό».
31.Τότε  ο Μαυροκορδάτος που ετοιμαζόταν να χτυπήσει την Άρτα και τ’ Άγραφα για να ριζώσει τη θέση του στην περιοχή, βρήκε την ευκαιρία να χτυπήσει τον Καραισκάκη που όχι μόνο είχε αντιρρήσεις για την επιχείρηση, αλλά του πήγαινε και κόντρα και η έχθρα τους είχε φτάσει στο απροχώρητο…..και σε συνεννόηση με τους αρχηγούς του στρατού στις 27 Μαρτίου σύστησε στρατοδικείο για να τον δικάσει με κατηγορία βαριά…..εσχάτη προδοσία!!


«Ο πιο διαβολεμένος απ’ όλους τους Φαναριώτες, που ήρθανε στην Ελλάδα στάθηκε ο Μαυροκορδάτος. Το τι κακό έκανε αυτός ο άνθρωπος σε τούτον τον τόπο δεν λέγεται. Και δεν το πλέρωσε μονάχα η γενιά του Εικοσιένα. Ίσαμε τώρα το δικό του πνεύμα μας κυβερνάει και δεν μας αφήνει να προκόψουμε». (Δ. Φωτιάδης, ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, Ζαχαρόπουλος ΑΕ, Αθήνα 1995) 
32.Η δίκη του Καραϊσκάκη για προδοσία έγινε στο Μεσολόγγι στις 1 και 2 Απριλίου 1824. Το κατηγορητήριο στηρίχθηκε στις καταθέσεις του ψευδομάρτυρα Βουλπιώτη, ανιψιού του Ράγκου και κατά συνέπεια τυφλού όργανου του Μαυροκορδάτου. Κύριο στοιχείο της κατηγορίας ήταν ότι ο Καραϊσκάκης είχε έρθει σε συνεννοήσεις με τον Ομέρ Βρυώνη, -ένα πραγματικό γεγονός-  που όμως δεν ήταν δυνατό με κανένα τρόπο να χαρακτηρισθούν προδοτικές. Απλά αποσκοπούσαν στην υποστήριξη του Αλβανού πασά, ώστε να ξαναπάρει το αρματολίκι των Αγράφων από το Γιαννάκη Ράγκο και μάλιστα επεκτάθηκαν και στο θέμα μιας γενικότερης ελληνοαλβανικής συμμαχίας. Και είναι πραγματικά αξιοσημείωτο ότι μόλις ο Μαυροκορδάτος πληροφορήθηκε από τον Καραϊσκάκη τις διαθέσεις του Βρυώνη για συμμαχία, άρχισε άμεσα μαζί του μυστική αλληλογραφία.

Και πρέπει να γίνει απόλυτα σαφές, ότι οι επικοινωνίες με τους Τούρκους για να εξασφαλισθεί ένα αρματολίκι δεν ήταν κάτι το καινούργιο…..μιας κι ο Ράγκος για να δέσει τη θέση του στ’ Άγραφα ήρθε σε συνεννοήσεις με τον Αλβανό πασά Κόρτζα, πράγμα για το όποιο δε δικάστηκε σαν προδότης βέβαια!!! ποιός θα τον δίκαζε?? ο Μαυροκορδάτος??- που ο Καραισκάκης φανερά αποκαλούσε «το τζογλάνι του Ρέιζ αφέντη, ο τεσσαρομάτης»…..Ο Καραϊσκάκης για ν’ αντιμετωπίσει την άρνηση της κυβέρνησης συνεννοήθηκε με τον εχθρό του Κόρτζα, Ομέρ Βρυώνη…..γιατί αυτό ν’ αποτελεί προδοσία??

33.Η δίκη παρωδία έγινε στην εκκλησία της Παναγίας στο Αιτωλικό που χρησίμευσε σαν δικαστήριο, αλλά και στο σπίτι του Σωτήρη Γιώτη «κεκλεισμένων των θυρών» και τον περισσότερο χρόνο χωρίς την παρουσία του Καραισκάκη που ήταν βαριά άρρωστος….και είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι μ’ αυτές τις κατηγορίες οδηγούνταν κατευθείαν απόσπασμα……Κι όμως ο Καραϊσκάκης τις αντιμετώπισε θαρραλέα και ειρωνικά.
34.Και η απόφαση –αν και καταδικαστική- δε δημοσιεύτηκε ποτέ…..και τέλος πάντων αν και κηρύχτηκε επίβουλος κατά της πατρίδας και ένοχος προδοσίας δεν καταδικάστηκε σε θάνατο, απλά εξορίστηκε, στερήθηκε όλων των βαθμών και των αξιωμάτων του –ποινή αστεία για προδοσία  και διατάχθηκε να αναχωρήσει άμεσα από το Αιτωλικό…..και οι πολίτες διατάχθηκαν να αποφεύγουν κάθε επικοινωνία με τον «εχθρό της πατρίδας», τον Καραϊσκάκη, εφόσον αυτός «δεν μετανοήσει και προσπέσει στο έλεος των Ελλήνων και ζητήσει συγχώρησιν», εννοώντας φυσικά απ' τον Μαυροκορδάτο. (Ν. Κασομούλης, ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ, Βεργίνα, Αθήνα 2005)
35.Γιατί τέτοια απόφαση??.....μα φυσικά γιατί ο Καραισκάκης είχε πάρει τα μέτρα του, φροντίζοντας να έχει μέσα και γύρω απ’ το δικαστήριο κοντά εξακόσιους αρματωμένους και αφοσιωμένους  άνδρες, έτοιμους να δώσουν τη ζωή τους γι αυτόν…..κι ο Μαυροκορδάτος φοβήθηκε το μακελειό που θα επακολουθούσε αν τον καταδίκαζαν σε θάνατο…..άσε που θεωρούσε ο αχρείος ότι εκπροσωπούσε το έλεος των Ελλήνων…..τέλος πάντων στις 3 Μαΐου 1824  ο Καραϊσκάκης με πολλά απ τα παλικάρια του έφυγε απ το Αιτωλικό, προσπάθησε χωρίς επιτυχία να καταλάβει τα Άγραφα και κατέληξε στο Καρπενήσι. 

36.Και γράφει ο Κασομούλης (ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ, Βεργίνα, Αθήνα 2005) ότι τον μετέφεραν σηκωτό σε ξυλοκρέβατο, γιατί έπασχε απ την φυματίωση και δεν μπορούσε να περπατήσει…..κι όταν έφτασε έξω απ το σπίτι του Μαυροκορδάτου, άφησε τα παλικάρια, του να προχωρήσουν και μπήκε μόνος του μέσα –μεγαλείο και τόλμη ο Καραισκάκης-…..κι όταν είδε τον Μαυροκορδάτο, τους δικαστές του, κάποιους οπλαρχηγούς φίλους του Μαυροκορδάτου και τον  επαίσχυντο Βουλπιώτη να πανηγυρίζουν τρώγοντας και πίνοντας, τους είπε, «Φάγε, ορέ Boυλπιώτη, φάγε και συ μαζί με τον πρίντζιπα και με τους καπεταναίους για να θανατώσεις τον Kαραϊσκάκη. Κι εσύ πρίντζιπα δεν ντρέπεσαι να έχεις στο τραπέζι σου έναν ψεύτη κι έναν προδότη?»…..όμως δεν σταμάτησε και μίλησε και στους καπετάνιους, «Αδελφοί καπιταναίοι. Αν με καταδικάσατε δικαίως, ο Θεός να με το στείλει –εννοεί το βόλι- εις το κεφάλι ευθύς, αυτού όπου βγαίνω. Και αν αδίκως, ογλήγορα να σας το πέμψει εις το δικό σας κεφάλι». Όμως δεν είχε τελειώσει ακόμη…..μίλησε και στον Μαυροκορδάτο, «Ε, ορέ Μαυροκορδάτε, εσύ την προδοσία μου με την έγραψες εις το χαρτί και εγώ ογλήγορα ελπίζω να σου την γράψω εις το μέτωπο σου, δια να φανεί  ποίος είσαι! Εδώ!  Έχε υγεία!!»…..ο Μαυροκορδάτος??.....στη μούγκα.
37.Και στις 27 Μαΐου του 1824 ο Καραϊσκάκης –αν θέλετε το πιστεύετε - έκανε χρήση του δικαιώματος της συγχώρεσης…..και  έστειλε γράμμα στον Μαυροκορδάτο ζητώντας άφεση των υποτιθεμένων αμαρτιών του, που σώζεται μέχρι σήμερα, και που αναφέρει, «Εμένα η κακή μου τύχη έφερε αρρώστια  οπίσω. Δεν εξεύρω κι όλα απ’ τα κρύα τα πολλά ήταν, ή από τους τόσους αφορισμούς οπού μου εκάματε, και σε παρακαλώ να με συγχωρέσει η Διοίκησις και όλοι οι χριστιανοί και να μου σταλθεί και μία ευχή συγχωρητική παρά του αρχιερέως». 

Ιωάννης Κωλέττης

38.Για το γραπτό αυτό αίτημα του γιου της καλογριάς –που σαφώς δεν έγινε δεκτό απ τον Μαυροκορδάτο- οι ιστορικοί διαφωνούν…..Συγκινητική τη βρίσκει ο Κόκκινος…..αμίμητο γράμμα την αποκαλεί ο Φωτιάδης…..αφελέστατη αναφορά ο Παπαρρηγόπουλος…..γράμμα πλήρες αγαθότητας και ειρωνείας συγχρόνως ο Βλαχογιάννης –συμφωνώ κι εγώ-…..απολογία ο Τρικούπης….. περίεργη απολογία ο Αινιάν. Και τι έγινε ?? Σημασία έχει ότι στις 25 Ιουνίου 1824 ο Καραισκάκης πήγε στο Ναύπλιο -στον Κωλέττη συστημένος απ' το φίλο του οπλαρχηγό Ανδρέα Ίσκο- κι εκεί η κυβέρνηση τον αποκατέστησε πλήρως αναγνωρίζοντας όλους τους βαθμούς και τα αξιώματά του.
39.Κι αν αναρωτιέστε, γιατί όλα αυτά?, …..την απάντηση τη δίνει ο ίδιος ο Μαυροκορδάτος σε μια επιστολή του προς τον Τσόγκα –ορκισμένο εχθρό του Καραισκάκη- που γράφει, «τον εχθρόν σου κοίταξε πάντα να τον έχεις μισούμενον από τον λαόν και περιφρονούμενον και τότε δεν φοβείσαι…..είναι αληθέστατον αξίωμα της πολιτικής ότι όταν καταβάλης έναν σου εχθρόν, εάν θελήσης και να τον χάσης, αντίς ενός αποκτάς περισσότερους εχθρούς»…..στόχος του Μαυροκορδάτου λοιπόν ήταν η ηθική εκμηδένιση του Καραισκάκη…..άσε που ήταν και άρρωστος και ίσως και να πέθαινε…..ελπίδα και χαρά του Μαυροκορδάτου…..έγραφε στον Κουντουριώτη, «ίσως ο θεός μας αφαιρέσει κι αυτό το βάρος επειδή μαθαίνω ότι είναι κακά άρρωστος».

Η αρχή της λαμπρής πορείας του «γύφτου»

Ανδρέας Ζαίμης

40.Και αμέσως μετά την αποκατάστασή του διατάχθηκε από την κυβέρνηση να εκστρατεύσει στην Ανατολική Στερεά…..συγκέντρωσε λοιπόν κάπου τριακόσια παλικάρια κι έφτασε στα Σάλωνα συγκροτώντας το πρώτο ελληνικό στρατόπεδο σαν  «στρατοπεδάρχης απολύτου εξουσίας», εκλεγμένος απ’ τους οπλαρχηγούς…..κι από κει ξαναζήτησε το αρματολίκι των Αγράφων –πόθος άσβηστος  -…..κι η κυβέρνηση βρίσκοντας τη χρυσή τομή χώρισε επιτέλους το αρματολίκι στα δυο κι έδωσε το ένα –το ανατολικό- στον Καραισκάκη.....κι ο Καραισκάκης μάλλον της το ξεπλήρωσε  κατεβαίνοντας στο Μοριά να την ενισχύσει στα τέλη του 1824 κι ενώ ο Β΄ εμφύλιος βρισκόταν στο φόρτε του.....και δυστυχώς , η πορεία του προς το Μοριά –μέχρι να φτάσει στη Βοστίτσα τον Δεκέμβριο του 1824-  ήταν έντονα διχαστική και επικίνδυνη για την ενότητα του Έθνους μιας και λεηλάτησε χωριά και περιουσίες των αντικαθεστωτικών.....λέγεται μάλιστα ότι λεηλάτησε προσωπικά το σπίτι των Ζαΐμηδων στην Κερπινή. 

Ιμπραήμ πασάς

41.Από την άλλη μεριά τώρα –και μετά από πολύ καιρό απραξίας- ο Σουλτάνος αποφάσισε να τελειώσει μια και καλή με την Επανάσταση με δυο τεράστιες εκστρατείες που αποτέλεσαν ουσιαστικά και τη τελευταία φάση του ξεσηκωμού…..και με βάση αυτό το σχέδιο, από τη μια ο Ιμπραήμ της Αιγύπτου αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο με σκοπό να ρημάξει τα θεμέλια του Αγώνα.....κι από την άλλη ο Τούρκος Κιουταχής με κοντά πενήντα χιλιάδες άνδρες ξεκίνησε απ την Άρτα την εκκαθάριση της δυτικής Ελλάδας κι ο τελικός του προορισμός ήταν η Αθήνα.
42.Πίσω στην Πελοπόννησο τώρα, οι κυβερνητικοί μαζί με τους Ρουμελιώτες του Καραισκάκη, του Καρατάσσου και του Τζαβέλλα –κοντά τρεις χιλιάδες άνδρες- αποφάσισαν ν’ αντιμετωπίσουν τον Ιμπραήμ και συγκεντρώθηκαν στο χωριό Κρεμμύδι με αρχηγό έναν ανίκανο πλοίαρχο –τοπικιστική επιλογή του Υδραίου πρωθυπουργού Κουντουριώτη- κάποιον  Κυριάκο Σκούρτη…..κι όταν –κυρίως εξαιτίας του- η μάχη –που έγινε στις 7 Μαρτίου 1825- χάθηκε, οι Ρουμελιώτες τον εγκατέλειψαν και ζήτησαν να επιστρέψουν στη Στερεά…..κι ο Καραισκάκης διατάχθηκε να φύγει για τη δυτική Ελλάδα για ενίσχυση του Μεσολογγίου…..ο Κιουταχής πλησίαζε!!! Κι από κείνη τη στιγμή   (Κ. Παπαρρηγόπουλος ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Ελευθερουδάκης, Αθήνα 1949) άρχισε η λαμπρή και μεγαλειώδης ιστορική του πορεία. 

Ο Καραισκάκης Αρχιστράτηγος
Η Διοίκηση αντιλήφθηκε τη κρισιμότητα της κατάστασης, αλλά έβαλε το Μεσολόγγι σε δεύτερη μοίρα απασχολημένη με τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ που ρήμαζαν τη καρδιά της ελεύθερης Ελλάδας…..όμως κάποια στιγμή –τον Ιούλιο του 1825- κι ενώ ο πόλεμος μαινόταν στο Μεσολόγγι –με τους καυγάδες, τα συμφέροντα και τη δειλία κυρίως στο έπακρο- αποφάσισε να διορίσει έναν αρχηγό για τις επιχειρήσεις της απελευθέρωσης του…..κι αυτός ήταν ο Καραισκάκης…..που καλούνταν επίσημα για πρώτη φορά να δώσει μια νέα πνοή στον Αγώνα και μάλιστα προσπαθώντας να σώσει την πόλη που ένα χρόνο πριν τον είχε δίκασει.
 

Κιουταχής

43.Όταν έμαθε το διορισμό του, χτυπούσε τους Τούρκους στα Σάλωνα, στο Λιδορίκι και στο Καρπενήσι…..και την κοπάνησε γρήγορα-γρήγορα για την ορεινή Ναυπακτία…..έπρεπε να φτιάξει στρατό και να συνεννοηθεί με τους οπλαρχηγούς για να βοηθήσει το Μεσολόγγι….και στον Πλάτανο αποφάσισαν –σε συνεννόηση με τους πολιορκημένους- να χτυπήσουν τον Κιουταχή ταυτόχρονα…..κάτι που έγινε τη νύχτα της 25ης Ιουλίου του 1825…..κι όπως παραστατικότατα μας πληροφορεί ο Σπυρομήλιος (ΧΡΟΝΙΚΟ του Μεσολογγίου 1825-26, Γαλαξίας, Αθήνα 1969) η επίθεση προξένησε πολλές απώλειες στους Τούρκους, διέκοψε –έστω προσωρινά- την πολιορκία της πόλης, αναπτέρωσε το ηθικό των πολιορκημένων και επέφερε σύγχυση στο Τουρκικό στρατόπεδο. Και είναι αξιοσημείωτο ότι ο Καραισκάκης προσπάθησε προσωπικά -πράξη ανεπίτρεπτη για αρχηγό, όμως απαραίτητη για τον γιο της καλογριάς, που πάντοτε παρέμενε κλέφτης- και απεγνωσμένα να σκοτώσει τον Κιουταχή…..αλλά δεν το κατάφερε!!!

44.Κι άρχισε να τρομοκρατεί και ν’ αποδεκατίζει τους Τούρκους ενώ παράλληλα προσπάθησε να τους κόψει τον εφοδιασμό…..και τους πελέκησε δυο φορές στο Πετροχώρι…..και πελέκησε και το σώμα του τουρκόφιλου Σταμούλη Γάτζου…..και στρατολόγησε και παλικάρια…..και εμψύχωσε και τους πολιορκημένους Μεσολογγίτες πετώντας μέσα στην πόλη εκατοντάδες  τούρκικα αυτιά…..και τελικά κατάφερε να διώξει τους Τούρκους σχεδόν απ’ όλη τη δυτική Ρούμελη μαζεύοντας  τροφές και πολεμοφόδια που τόσο είχε ανάγκη.....και πήγε κι έστησε μόνιμο στρατόπεδο στο Δραγαμέστο (τον σημερινό Αστακό). (Σπυρομήλιος  ΧΡΟΝΙΚΟ του Μεσολογγίου 1825-26, Γαλαξίας, Αθήνα 1969  και  Δ. Αινιάν, ο ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ, Ερμής, Αθήνα 1974).....Κι από το Δραγαμέστο χτύπησε μ' επιτυχία τους Τούρκους μέσα στον Καρβασαρά (τη σημερινή Αμφιλοχία)…..και λίγο αργότερα παγίδευσε και ξέκανε πάνω από εξήντα καβαλαραίους. 
46.Και σκεφτείτε τι θάρρος έπαιρναν οι πολιορκημένοι Μεσολογγίτες σαν μάθαιναν ότι απέξω απ τα τείχη ο γύφτος θερίζε, τρομοκρατούσε και κρατούσε πεινασμένους τους Τούρκους πολιορκητές…..όμως η πείνα θέριζε και τα παλικάρια του Καραισκάκη….και προσπαθώντας να τους εξασφαλίσει τροφή, αρρώστησε από ελονοσία. Κι αυτή η ελονοσία μαζί με το διχασμό των οπλαρχηγών και τον ουσιαστικό παραγκωνισμό του Καραισκάκη απ' το Κώστα Μπότσαρη, ήταν η αιτία να ατονήσουν και τελικά να σταματήσουν αυτές οι σωτήριες για τους πολιορκημένους Μεσολογγίτες επιχειρήσεις και ώθησαν τον άρρωστο και για μια ακόμα φορά πικραμένο Καραισκάκη να τα παρατήσει όλα και ν' αποσυρθεί.

47.Κι όταν τη νύχτα 10 με 11 Απριλίου του 1826 οι Μεσολογγίτες πήραν τη πιο γενναία απόφαση της ζωή τους και το  προπύργιο της Επανάστασης, η πόλη των «ελεύθερων πολιορκημένων» έπεσε, ο Καραισκάκης δεν τους στάθηκε…..το μόνο που  προσέφερε ήταν η περισυλλογή και περίθαλψη των περίπου οκτακοσίων λειψάνων  που έζησαν απ’ την Έξοδο.....και είναι αλήθεια ότι κατακρίθηκε γι αυτό.....όμως το ποτάμι ήταν αδύνατο να γυρίσει πίσω.....ο Καραισκάκης ήταν πια αδιαφιλονίκητος αρχηγός στην πλευρά της Επανάστασης.....κι όχι μόνο δεν προσκύνησε το νικητή του Μεσολογγίου, αλλ' απεναντίας τον πελέκησε -το Μάιο του 1826- στο μοναστήρι της Βαρνάκοβας.
48.Έτσι δραματικά έσβησε η Επανάσταση στη δυτική Στερεά, ενώ στην ανατολική μόνο η Ακρόπολη των Αθηνών, η Κάζα και τα Δερβενοχώρια ήταν ακόμα Ελληνικά…..Στις 17 Ιουνίου του 1826 ο Καραϊσκάκης μαζί με πολλά απ’ τα παλικάρια του έφτασε στο Ναύπλιο –και αν και προχωρημένος φυματικός- πρότεινε στην Διοικητική Επιτροπή πούχε πρόεδρο τον Ανδρέα Ζαΐμη –παλιό εχθρό του Καραισκάκη-   ν’ αναλάβει ο ίδιος τον αγώνα στην Στερεά…..και ο Ζαΐμης τον θεώρησε σαν τον αξιότερο στρατιωτικό για την γενική αρχιστρατηγία και τον αναγνώρισε ως αρχιστράτηγο…..μεγάλη στιγμή !!!

Και ο Δημήτρης Φωτιάδης (ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, Ζαχαρόπουλος ΑΕ, Αθήνα 1995) περιγράφει παραστατικά  αυτή τη στιγμή της μεγάλης δικαίωσης, «Τον φωνάζουνε στο Μπούρτζι. Κι όταν ο Καραϊσκάκης άκουσε από το στόμα του Ζαΐμη, του παλιού του οχτρού από τον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο, πως τον κάνουν αρχιστράτηγο της Ρούμελης, τα μάτια του βούρκωσαν και δύο χοντρά δάκρυα κύλησαν στα βαθουλωμένα μάγουλά του. 

Η πατρίδα, του λέει ο Ζαΐμης, γυρεύει σήμερα από μας να μονοιάσουμε.
Ναι, το γυρεύει! αποκρίνεται ο Καραϊσκάκης και ρίχνεται στην αγκαλιά του Ζαΐμη, φιλήθηκαν και ξέχασαν τα περασμένα.

Σε τούτη τη σκηνή έλαχε να βρίσκεται κι ο Υδραίος μεγαλονοικοκύρης Βασίλης Μπουντούρης. Καραϊσκάκη, δεν έκαμες ως τώρα όσο έπρεπε το χρέος σου στην πατρίδα, του λέει, ο θεός να σε φωτίσει να το κάμεις από δω κι εμπρός.
Δεν το αρνούμαι! απαντάει ο μεγαλόκαρδος άντρας. Όταν θέλω γίνουμε άγγελος κι όταν πάλι θέλω γίνουμε διάβολος. Από τώρα έχω σκοπό να γίνω άγγελος».

Η εκστρατεία σε Αττική και ανατολική Στερεά
Μετά το χαμό του Μεσολογγίου, ο αγώνας βρισκόταν σε πολύ κρίσιμο σημείο. Ο Ιμπραήμ ρήμαζε την Πελοπόννησο και μόνο ο Κολοκοτρώνης τον παρενοχλούσε, ενώ στη Στερεά απέμεναν μόνο η Αθήνα και τα γύρω χωριά που τα φρουρούσαν κοντά χίλια παλικάρια. Όταν ο Κιουταχής έφτασε στην Αθήνα, ο μόνος που σκεφτόταν το ξεπάτωμα του ήταν ο γιος της καλογριάς…..μιας κι όλοι οι άλλοι οπλαρχηγοί τσακώνονταν τότε για τη μοιρασιά της Εθνικής γης…..η προσπάθεια να τους πάρει μαζί του??.....κατ’ αρχήν αδύνατη!!!

49.Και  δεν ζήτησε ούτε άνδρες, ούτε χρήματα, παρά μόνο το δικαίωμα της επιλογής και του διορισμού στα διάφορα στρατιωτικά αξιώματα ατόμων της δικής του επιλογής…..κι όταν το αίτημά του  έγινε αποδεκτό, ξεκίνησε πυρετωδώς την προετοιμασία για την εκστρατεία του στην Αττική…..και στις 19 Ιουλίου 1826 ξεκίνησε ποδαράτος με εκατόν τριάντα παλικάρια και σιγά-σιγά έφτασε στην Ελευσίνα, όπου έστησε στρατόπεδο κατορθώνοντας σταδιακά να μαζέψει κοντά τέσσερις χιλιάδες παλικάρια.

Κάρολος Φαβιέρος

 50.Στις 3 Αυγούστου ο Κιουταχής κατέλαβε την Αθήνα, στις 5 του μήνα ο Καραισκάκης μεταφέρθηκε στο Χαϊδάρι…..άρχισαν τα όργανα….. και πολύ σύντομα ο Κιουταχής –εξαιτίας της στρατιωτικής δεινότητας του Καραϊσκάκη-, βρέθηκε από πολιορκητής πολιορκούμενος.....όμως στις 8 του μήνα οι Έλληνες θρήνησαν πολλούς νεκρούς. Αιτία??.....η επιμονή του Φαβιέρου –διοικητή του «τακτικού» στρατεύματος- να επιτίθεται κατά μέτωπο….και η διαφωνία με τον Καραισκάκη ήταν έντονη.

51.Στις 9 Αυγούστου 1826 έγινε η πολυθρύλητη συνάντηση του Καραισκάκη με τον Κιουταχή πάνω στη Γαλλική φρεγάτα «Σειρήν», πιθανόν επίτηδες από το ναύαρχο Δεριγνί. Και ο Θεμιστοκλής Πέτρου (ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ έκδοση Ι. Μ. Αγίου Γεωργίου Μαυρομματίου  Καρδίτσας) αναφέρει ότι αν και ο Κιουταχής τούταξε όλα τα βιλαέτια απ’ την Αθήνα μέχρι την Άρτα αρκεί να τον προσκυνούσε…..έφυγε τελικά με άδεια χέρια μιας κι ο Καραισκάκης του αρνήθηκε αγέρωχα…..κι έγραψε μάλιστα  τρεις μέρες μετά  στον Κολοκοτρώνη, «Κατά περίστασιν  ανταμωθήκαμεν εις την φρεγάταν του Δεριγνί την δευτέραν μέραν της υστερινής μάχης. Κατ’ αρχάς εξιπάσθην, ογλήγορα όμως εφιλιωθήκαμεν και ελπίζω να του κοστίση η φιλία μου. Είπαμε πολλά, εκείνος με την ιδέαν ότι έχει ραγιάδες και Έλληνας και εγώ με την ιδέαν ότι είμεθα ελεύθεροι»…..μεγάλες και πατριωτικές κουβέντες  !!!

52.Κι ύστερα από λίγο καιρό –με τη πικρή εμπειρία του Μεσολογγίου στο πετσί του που έλεγε ότι ‘ταν αδύνατο ο Τούρκος να πολεμηθεί πρόσωπο με πρόσωπο- ο γιος της καλογριάς αποφάσισε ν’ αφήσει την Αττική και να ξεκινήσει για τη Βοιωτία και τη Φωκίδα θέλοντας να ρημάξει τη Τουρκιά απ τη Στερεά, αλλά και ν’ αποδυναμώσει τα νώτα των πολιορκητών της Αθήνας…..όταν στις 25 Οκτωβρίου 1826 ξεκίνησε για την εκστρατεία του, όλη η στερεά Ελλάδα ήταν υποταγμένη στους Τούρκους…..όταν επέστρεψε όμως –στις 23 Φεβρουαρίου 1827- οι Τούρκοι εξουσίαζαν μόνο το Μεσολόγγι, τη Βόνιτσα και τη Ναύπακτο. Κανένας Τούρκος πασάς δεν στάθηκε δυνατό ν’ ανακόψει τη θυελλώδη του πορεία στο Τουρκοχώρι, στο Δίστομο και στην Αράχοβα…..και το αποκρουστικό μνημείο που έστησε στην Αράχοβα για να τονίσει τη νίκη του –μια πυραμίδα από τριακόσια κομμένα Τούρκικα κεφάλια- αναζωπύρωσε τη φλόγα της Επανάστασης.

53.Όταν ο αρχιστράτηγος -με χίλιους περίπου άνδρες- επέστρεψε στην Ελευσίνα, μετέφερε άμεσα το στρατόπεδό του στο Κερατσίνι στα υψώματα του οποίου έχτισε ταμπούρια και δέχθηκε επανειλημμένα επιθέσεις των Τούρκων…..στις 4 Μαρτίου 1827 απέκρουσε σφοδρή Τουρκική επίθεση…..λίγο αργότερα πολέμησε στη μονή Δαφνίου και στις 14 Μαρτίου συγκρούστηκε άγρια με τους Τούρκους στον Πειραιά, στον άγιο Σπυρίδωνα, που παρά τη συνθηκολόγηση των Τούρκων και τις εγγυήσεις του Καραισκάκη.....σφαγιάστηκαν πολλοί Τούρκοι. 

54.Αυτή την περίοδο έφτασαν για να τον ενισχύσουν και δυο χιλιάδες παλικάρια απ την Πελοπόννησο με τον Κολοκοτρώνη…..όμως στις αρχές του Απριλίου έφτασαν οι διορισμένοι από την Συνέλευση της Τροιζήνας, «στόλαρχος πασών των ναυτικών δυνάμεων», Κόχραν μαζί με τον Τσορτς, «διευθυντή χερσαίων δυνάμεων» προκειμένου να συνδράμουν κι αυτοί τον Αγώνα.
55.Και είναι αλήθεια ότι ο Καραισκάκης –γεγονός παράξενο για τον εκρηκτικό του χαρακτήρα- αποδέχθηκε άμεσα και χωρίς αντίρρηση τον παραγκωνισμό του…..όμως το χάσμα στις απόψεις τους φάνηκε απ την πρώτη τους συνάντηση στις 6 Απριλίου του 1827, όταν οι νέοι αρχηγοί επέμεναν για γενική επίθεση σε αντίθεση με τον γύφτο –που γνωρίζοντας τον Τούρκο- φώναζε για περισσότερο αποκλεισμό και πολύ σύντομα οι σχέσεις τους διαταράχτηκαν και ήταν πραγματικά ευτύχημα που –παρά το χαρακτήρα του- έδειξε υπομονή κι ανεκτικότητα…..και χάλασε και τους Τούρκους…..και πρότεινε επίθεση στον Μαραθώνα και στον Ωρωπό για να κόψει κάθε ανεφοδιασμό του Κιουταχή, ο στρατός του οποίου είχε αρχίσει να υποφέρει απ τις στερήσεις. 
56.Όμως –κι ενώ ο Καραισκάκης είχε ήδη καταφέρει το εξωπραγματικό, να οδηγήσει μια ετοιμοθάνατη Επανάσταση στη στερεά Ελλάδα ένα βήμα πριν απ το θρίαμβο- οι ξένοι αρχηγοί -αναμφίβολα οι μοιραίοι διορισμοί που ανέτρεψαν την βέβαιη έκβαση του Αγώνα- επέμειναν στην άμεση έφοδο εναντίον των Τούρκων και το σχέδιο του Καραισκάκη πήγε περίπατο…..αφού ο Καραισκάκης –ύστερα από πολλές πιέσεις- υποχώρησε κι αναγκαστικά άρχισε να προετοιμάζεται γι αυτήν την ομολογουμένως απερίσκεπτη –αλλά και μοιραία για τον ίδιο-  επίθεση.

Ο θάνατος του Καραισκάκη

57.Είναι γεγονός  ότι η ανάμιξη των ξένων στρατηγών  στις πολεμικές ενέργειες με ταυτόχρονες διαταγές του ενός και του άλλου παρέλυσαν τις διαταγές του Καραϊσκάκη…..κι αυτό τον οδήγησε σε προσωπικές –μέχρι αυτοθυσίας- επεμβάσεις σε όλες τις συμπλοκές…..ένα ακόμη μοιραίο σφάλμα των εκείνων των περιστάσεων. Κι όταν το αντιλήφθηκε ο Κολοκοτρώνης, του διαμήνυσε ν’ αποφεύγει τις άσκοπες αψιμαχίες για να μη φονεύονται οι οπλαρχηγοί τους οποίους «κυνηγά το βόλι»…..και του τόνιζε ότι είναι ανάγκη «να σώσει τον εαυτόν του για να σωθεί και η πατρίδα»……όμως ο γιος της καλογριάς ήταν αλλού και παρά τον πυρετό που τον ταλαιπωρούσε αποφάσισε ν’ ανακόψει τους ακροβολισμούς των Τούρκων.
58.Και λίγο πριν η επίθεση ξεκινήσει –κι ενώ υπήρχε διαταγή να μην πυροβολήσει κανείς πριν το σύνθημα- συνέβη ένα περίεργο γεγονός που προκάλεσε τη καταστροφή.....κάποιοι Κρητικοί –πιθανόν μεθυσμένοι από κρασί δώρο των Άγγλων- προκάλεσαν με τουφεκιές τους Τούρκους και καθώς εκείνοι απάντησαν…..οι εχθροπραξίες γενικεύτηκαν.

59.Κι όταν ο Καραϊσκάκης έφτασε στον τόπο της συμπλοκής για να προλάβει την επέκταση των συγκρούσεων πριν απ τη καθορισμένη ώρα…..μια σφαίρα τον τραυμάτισε θανάσιμα στο υπογάστριο.

60.Οι γιατροί που –λίγο αργότερα- ανέλαβαν την περίθαλψή του, γρήγορα κατάλαβαν ότι ελπίδα δεν υπήρχε….κι ο ήρωας μας μεταφέρθηκε στο στρατόπεδό του στο Κερατσίνι, μετάλαβε, υπαγόρευσε τη διαθήκη του που  υπέγραψε κιόλας και είπε την τελευταία του κουβέντα συμπολεμιστή του στρατηγό Μακρυγιάννη, «Εγώ πεθαίνω. Όμως εσείς να είστε μονιασμένοι και να βαστήξετε την πατρίδα»…..και την επόμενη μέρα 23 Απριλίου 1827 –του αγίου Γεωργίου- ο αρχιστράτηγος Γεώργιος Καραϊσκάκης υπέκυψε στο θανατηφόρο τραύμα του μέσα στο εκκλησάκι του αγίου Νικολάου στο Κερατσίνι. Η σωρός του –σύμφωνα με τις επιθυμίες του- μεταφέρθηκε στην εκκλησία του αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα, όπου κηδεύτηκε και θρηνήθηκε από το πανελλήνιο.

Κι από δω και πέρα  η ιστορία παραχωρεί τη θέση της στο μυστήριο, στο μύθο, στους θρύλους και κυρίως στις θεωρίες συνομωσίας.

Το κυριότερο χαρακτηριστικό των πηγών που αφηγούνται τον τραυματισμό και το θάνατο του Καραισκάκη είναι η ασυμφωνία τους. Έτσι,

Α. Ο Δημήτριος Ανιάν, γραμματέας του Καραϊσκάκη και βιογράφος του (ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, Ερμής, Αθήνα 1974) αναφέρει τον τραυματισμό του, αλλά αναφέρει επίσης ότι πριν πεθάνει εμπιστεύτηκε στους Χριστόδουλο Χατζηπέτρο και Γαρδικιώτη Γρίβα ότι «επληγώθη από το μέρος των Ελλήνων, ότι εγνώριζεν τον αίτιον και ότι, αν ήθελε ζήση, ήθελε τον κάμει γνωστόν και εις το στρατόπεδον». Και το 1833 –εποχή που τυπώθηκε η βιογραφία του Καραισκάκη, αλλά και εποχή παντοδυναμίας του Μαυροκορδάτου- ήθελε μεγάλο κουράγιο, προσοχή και προβληματισμό να υποστηρίξει κανείς ότι ο Καραισκάκης δολοφονήθηκε…..εκτός αν κι απόλυτα το πίστευε.

Β. Ο Νικόλαος Κασομούλης –ίσως ο πιο έγκυρος εξιστορητής των γεγονότων του Αγώνα- (ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ, Βεργίνα, Αθήνα 2005) αφού επιβεβαιώνει τη στιχομυθία του Καραισκάκη με τους Χατζηπέτρο και Γρίβα αναφέρει, «μας είπαν ότι ένας Χιμαργιώτης Κώστας Στρατής, όστις ήταν με τον Τζαβέλλαν πιστότερος, εξωμολογήθη εις τον θάνατον του ότι χωρίς να θέλη, επάνω εις την περιστροφήν (εννοεί του αλόγου του) έρριξεν προς τους εχθρούς και εύρεν τούτον (εννοεί τον Καραισκάκη)»…..και υποστηρίζει ότι αυτό δεν ήταν αληθινό γιατί τα παλικάρια του Τζαβέλλα ήταν όλα μα όλα πεζά, ο Καραισκάκης πάνω στ άλογο και το μέρος που γινόταν η μάχη πεδιάδα…..και «την πληγήν την έλαβε ιππεύς και διευθύνετο από επάνω προς τα κάτω. Ώστε η φύσις της ήταν τοιαύτη, όπου ο κτυπήσας αυτόν άφευκτα ήτον εις υψηλότερον μέρος»…..και αφού αποκλείει τα παλικάρια του που τον λάτρευαν σαν θεό, καταλήγει, «η ιδέα του όμως προήρχετο από υποψίας τας οποίας, ή από την ασθένειαν του εκείνης της ημέρας ή από φλόγωσιν της πληγής, αύξανεν αυτάς καθώς εκ πείρας γνωρίζομεν όλοι ότι, εις τοιαύτας περιστάσεις, όλα τα κακά έρχονται εις τον λογισμόν μας».
Γ.Ο Δημήτρης Φωτιάδης (1898-1988) στηριζόμενος κυρίως στον Κασομούλη, συμπεραίνει (ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, Ζαχαρόπουλος ΑΕ, Αθήνα 1995) καταρχήν ότι οι σύντροφοι του Καραισκάκη ήταν σχεδόν βέβαιοι ότι ο δολοφόνος του ήταν Έλληνας…..ακολούθως επισημαίνει ότι τον Καραισκάκη τον χτύπησε ιππέας, μιας κι ο ίδιος ήταν έφιππος, το μέρος πεδινό και η σφαίρα είχε φορά από πάνω προς τα κάτω –κάτι που επιβεβαιώνεται κι απ’ τα γραφόμενα του Βλαχογιάννη (ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ, Αθήνα 1922)-…..διαφωνεί με την θέση του Κασομούλη ότι δεν ήταν δυνατόν να τον χτυπήσουν οι ιππείς του γιατί τον λάτρευαν, θεωρώντας ότι εύκολα ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας θα μπορούσε να δωροδοκήσει κάποιον να τον σκοτώσει μες τη βαβούρα της μάχης και επισημαίνει τους φιλέλληνες καβαλάρηδες που βρίσκονταν εκεί μπερδεμένοι με τους δικούς του…..τονίζει ότι η εξομολόγηση του Στρατή δεν διασταυρώνεται πουθενά…..δεν αποκλείει την περίπτωση να τον έφαγαν Τούρκοι  πάνω στην υποχώρηση…..και υποστηρίζει ότι ο Καραισκάκης γνώριζε καλά το δολοφόνο του  μιας και πέθανε απόλυτα διαυγής αφού συνέταξε και υπέγραψε διαθήκη και συμβούλεψε με λόγια πατριωτικά τους συμπολεμιστές του.....και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας του ήταν ο Τσορτς, ο Κόχραν και κυρίως ο Μαυροκορδάτος......συσμπέρασμα το οποίο υιοθετεί και ο Δημήτρης Σταμέλος ( Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ, ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ Η ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ?, Εστία, Αθήνα 2000), αλλά και ο Μακρυγιάννης.
 Δ.Η Εταιρεία Στερεοελλαδικών Μελετών εξέδωσε το 1982 τ’ απομνημονεύματα του Κύπριου αγωνιστή και συμπολεμιστή του Καραισκάκη, Ιωάννη Σταυριανού (1804-1887), -του μόνου Κύπριου αγωνιστή που άφησε απομνημονεύματα-  «Πραγματεία των περιπετειών του βίου μου και συλλογή διαφόρων αντικειμένων αγνώστων εν τη Ελληνική Ιστορία», που περιγράφει την προσωπική του δράση στον Αγώνα και δίνει πλήθος στοιχείων για τα γεγονότα της εποχής…..Όμως  η σημαντικότερη μαρτυρία του αφορά τον τρόπο με τον οποίο σκοτώθηκε ο γιος της καλογριάς…..δολοφονήθηκε –γράφει- από Ελληνικό χέρι και ο ίδιος υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας…..και είναι ο μόνος και ο πρώτος συγγραφέας, που αναφέρει την δολοφονία του Καραισκάκη σαν πραγματικό γεγονός κι όχι σαν αόριστη φημολογία. Διαβάστε,  «Ο Καραΐσκος άμα διέταξε τον υπασπιστήν του να καταδιώξει τους δύο ιππείς, έστρεψεν οπίσω απομακρυνθείς της μάνδρας ικανόν διάστημα. Τότες είδομεν στρατόν και ευθύς ο πυροβολητής ανεμείχθη εις τον στρατόν.  Αυτός ήτο ο επικατάρατος δολοφόνος του Καραΐσκου. Οι οφθαλμοί του συντρόφου μου εν ριπή διέτρεξαν τον δολοφόνον και τον αρχηγόν.  –Φρικτόν με λέγει εχάθημεν.

–Πως πως τον απαντώ.

–Είδες το όπλον όπου έπεσεν πλησίον του Καραΐσκου? Εκείνος όπου έφευγεν τον εβάρεσεν!

–Τον είδα του είπον και στρέφω τους οφθαλμούς μου.
Είδα τον Καραΐσκον κρατώντα τον δύο εκ δεξιών και δύο εξ’ αριστερών, και τον μετέφερον εις το στρατοπεδαρχείον. Ο Καραΐσκος άμα κτυπηθείς  είπεν, Κλάστε μου τώρα τον μπούτζον. Τούτο το ήκουσαν πολλοί, εκ τούτων ίσως ουδείς υπάρχει. Εν ακαρεί δε διεδόθη ότι ο Καραΐσκος εδολοφονήθη συνεργία του Κίτζιου Τζαβέλα και Λάμπρου Βεΐκου, αλλά το διέψευσαν αμέσως δια να μην διχασθεί ο στρατός και δημοσίευσαν, ότι ο Γαρδικιώτης τον εσυνόδευσεν και πολύ επροσπάθησεν να μάθει περί της δολοφονίας και ότι ο Καραΐσκος ομολόγησεν ότι Τούρκος τις, τον οποίον δεν επρόσεξεν τον εκτύπησεν. Περί του υπαρκτού της δολοφονίας του Καραΐσκου τον ερώτησαν να τους ειπεί εμπιστευτικώς πόθεν εβαρέθη, ο Καραΐσκος τους απήντησεν ότι αν ζήσει γνωρίζει ποίος τον εκτύπησεν, ειδεμή ας του κλάσουν τον μπούτζον…..».

Ε.Στην τραγωδία Γεώργιος Καραϊσκάκης του Ιωάννη Ζαμπέλιου (1787-1856), επιβεβαιώνονται τα λόγια του Καραισκάκη προς τους Χατζηπέτρο και Γρίβα, «Αύριον αν είμαι ζωντανός ακόμη, ελάτε να σας πω ένα μυστικόν», όμως σε μια υποσημείωση του βιβλίου του αναφέρει ότι το μυστικό αυτό παρεξηγήθηκε και ερμηνεύθηκε λάθος  σαν δολοφονία από κάποιον Έλληνα.
ΣΤ.Για τον θάνατο του Καραισκάκη έγραψε κι ο Γενναίος Κολοκοτρώνης (ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ, Βεργίνα, Αθήνα 2006) και παρέθεσε μια διαφορετική άποψη, σύμφωνα με την οποία τον σκότωσαν δυο Τούρκοι που του ‘χαν στήσει ενέδρα,  άποψη με την οποία συμφωνεί κι ο Χρήστος Βυζάντιος (ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, Αθήνα 1837, 1η ανατύπωση 1990,  Καραβίας) και ο Χριστόφορος Περραιβός (ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ κλπ, Βεργίνα, Αθήνα 2003)



Μακρυγιάννης

Έτσι ή αλλιώς , ο Καραισκάκης σκοτώθηκε…..και είναι αλήθεια ότι επειδή ήταν και ριψοκίνδυνος και ευέξαπτος και ριχνόταν και πρώτος στη μάχη –αν και αρχηγός- ότι μπορεί να τραυματίστηκε απ’ τους εχθρούς…..όμως μπορεί να τραυματίστηκε κι απ τους  «φίλους» που γνώριζαν κι εκμεταλλεύτηκαν τον ριψοκίνδυνο χαρακτήρα του…..ποιός ξέρει???.....οι πηγές μέχρι τα τώρα δεν μας βοηθάνε να υποστηρίξουμε κάτι απόλυτα….. προσωπικά πιστεύω ότι τον φάγανε οι Άγγλοι που τότε δε θέλανε με τίποτα μια στερεά Ελλάδα Ελληνική, -τους αρκούσε η Πελοπόννησος και τα νησιά  με αρχηγό φυσικά τον Μαυροκορδάτο- αλλά τι σημασία έχει???.....η υπόθεση του θανάτου του γιου της καλογριάς είναι τόσο σκοτεινή που μπορεί να μη διαλευκανθεί και ποτέ.

Ο τάφος του Καραισκάκη που βρίσκεται στο ναό του αγίου Δημητρίου στο κέντρο της Σαλαμίνας, που αποκαλύφτηκε το 1996, ύστερα από ενέργειες των δημοτικών και εκκλησιαστικών αρχών

61.Η μάχη του Ανάλατου που ακολούθησε στις 6 Μαΐου του 1827 με διοικητές του στρατού τον Κόχραν και τον Τσορτς και μεγάλο απόντα τον Καραισκάκη εξελίχθηκε στην μεγαλύτερη καταστροφή που έπαθαν οι Έλληνες σ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα…..σκεφτείτε, ότι οι νεκροί ξεπέρασαν κι αυτούς της εξόδου του Μεσολογγίου.....καταστάσεις τραγικές.....Κι ήταν η μόνη μάχη που έχασε ο γιος της καλογριάς…..επειδή απλά δεν την έδωσε ποτέ!!!

62.Ακολούθησε η διάλυση του στρατοπέδου του Πειραιά –του μεγαλύτερου που δημιουργήθηκε στη διάρκεια του Ξεσηκωμού- …..η συνθηκολόγηση της φρουράς της Ακρόπολης…..και τελικά η κατάληψη της όλης της στερεάς Ελλάδας απ’ τους Τούρκους.

 

Το μνημείο-οστεοφυλάκιο του Καραισκάκη που αναγέρθηκε απ’ τον Όθωνα στο Φάληρο…..εδώ μεταφέρθηκαν με τιμές τα οστά του στις 22 Απριλίου 1835, όγδοη επέτειο του θανάτου του.

 Τα γεγονότα που ακολούθησαν το θάνατο του Καραισκάκη ήταν καταστροφικά για την Επανάσταση…..περιόρισαν τις απελευθερωμένες Ελληνικές περιοχές, ανέβαλαν την πολυπόθητη απελευθέρωση, μπαστάρδεψαν τον Αγώνα…..και τελικά ότι –με κόπους και θυσίες- είχε δημιουργήσει ο γιος της καλογριάς, κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος.

Ο Τύμβος που Καραισκάκη που βρίσκεται στο Φάληρο –κοντά στο οστεοφυλάκιο- και σηματοδοτεί τον τόπο που χτυπήθηκε θανάσιμα.

Το άγαλμα του Καραισκάκη στην ακτή Τζελέπη, στον Πειραιά.

Τρομερή η ευθύνη, ν΄' ακολουθήσεις τα ίχνη του Καραϊσκάκη…..Αυτός ο  αδύνατος μούλος, ο μπάσταρδος, ο κατάμαυρος στην όψη και τα πνευμόνια, ήταν και εξακολουθεί να είναι η ψυχή του  ανυπόταχτου και  του ελεύθερου Έλληνα…..Είναι το γνησιότερο γέννημα του ξεσηκωμού…..Είναι η τρανότερη ψυχή της Ελληνικής Ιστορίας.

Ξεκίνησε τη ζωή του απ το πουθενά κλέβοντας, πολεμώντας, βρίζοντας, καταφρονώντας και προπάντων  νικώντας…..και από άξεστος πλιατσικολόγος κατέληξε στρατηγός…..Δεν γονάτισε ποτέ του και σε κανέναν και γι' αυτό, ενώ έφτασε στη κορφή μόνος του και νικητής, κατηγορήθηκε και στιγματίστηκε όσο κανείς……ρίζες πίσω του, να μιλήσουν γι αυτόν δεν είχε…..και το πορτρέτο του το φτιάξαν οι εχθροί του. Κρίμα…..κι όμως στη δικιά μας τη σκέψη αυτός ο μούλος, ο γιος της καλογριάς στέκεται ψηλά.....πολύ ψηλά!!!

Κι όσοι αμφιβάλουν για την προσφορά και τον πατριωτισμό του…..να θυμούνται πάντα ότι ξεκίνησε πλιατσικολόγος μα πέθανε ιδεολόγος…..και ν ανατρέχουν που και που στις σελίδες του Ξεσηκωμού μπας κι ανακαλύψουν εκείνους τους πρωταγωνιστέ του, που ακολούθησαν πορεία αντίστροφη απ’ αυτήν του γιου της καλογριάς. 
πηγή