Μέχρι τη περασμένη εβδομάδα η ευρωζώνη δεν διέθετε κάποια λειτουργική αγορά κρατικών ομολόγων.
Η κρίση ήδη εξαπλώθηκε στη Γαλλία, και τα γαλλικά σπρέντς έφτασαν στα επίπεδα στα οποία ήταν τα αντίστοιχα ιταλικά πριν από 6 μήνες. Το πρόσφατο «ατύχημα» της Standard & Poor’s μας απέδειξε πως ο συγκεκριμένος οίκος σκοπεύει σύντομα να υποβαθμίσει και την Γαλλία. Απλά πάτησε το κουμπί πανικού κάπως πρόωρα.
Ο μηχανισμός EFSF, στον οποίο και στηρίζεται η ευρωπαϊκή λύση, μπορεί επίσης να χάσει την ΑΑΑ αξιολόγησή του. Η προοπτική της επαναφοράς της ομαλότητας στην ιταλική πολιτική σκηνή ελάφρυνε λίγο τις πιέσεις. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι στο επόμενο διάστημα μπορεί να δούμε μέχρι και την πλήρη κατάρρευση της ευρωζώνης.
Ακούγεται πως το Βερολίνο θεωρεί την είσοδο του Mario Monti ως καθησυχαστικό γεγονός για τις αγορές. Αυτή όμως η άποψη παρερμηνεύει την υποβόσκουσα δυναμική των πρόσφατων εξελίξεων. Ο λόγος του πανικού ήταν η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (26/10) να επαναδιαπραγματευτεί την συμμετοχή των ιδιωτών στο ελληνικό χρέος. Με αυτή τους την απόφαση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ακύρωσαν την όποια αγορά ομολόγων της ευρωζώνης υπήρχε. Οι επενδυτές ερμήνευσαν την απόφαση αυτή ως απόφαση που δημιουργεί προηγούμενο. Στη συνέχεια ξεφορτώθηκαν όλα τα κρατικά ομόλογα που είχαν από την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία, αλλά και την Γαλλία. Σήμερα, τα μόνα ασφαλή ομόλογα είναι αυτά της Γερμανίας.
Η αγορά γερμανικών κρατικών ομολόγων είναι μεγάλη και ρευστή, αλλά όχι αρκετά μεγάλη για να συντηρήσει την δεύτερη ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη (ΕΕ). Ένα ασφαλές καταφύγιο είναι άκρως απαραίτητο για την διεθνή οικονομία. Κάθε ασφαλιστική εταιρία, και κάθε ασφαλιστικό ταμείο, θέλει να επενδύει ασφαλώς. Μέσα όμως από μια σειρά οικονομικής αγραμματοσύνης και χρηματοοικονομικής μυωπίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έφτασε στη θέση να χρειάζεται απεγνωσμένα τα ευρωομόλογα, έτσι ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί ο χρηματοπιστωτικός τομέας.
Στη πραγματικότητα χρειάζεται ένα πολύ μεγάλο ευρωομόλογο. Κάτι που θα επηρεάζει όχι μόνο τα νέα χρέη, αλλά και τα προϋπάρχοντα. Το γερμανικό συμβούλιο οικονομολόγων πρότεινε την περασμένη εβδομάδα ένα έξυπνο και φιλόδοξο σχέδιο για τη δημιουργία ενός ταμείου «μείωσης του χρέους». Δυστυχώς αυτό θα ήταν κάτι το προσωρινό. Δεν είναι λογικό να στηθεί κάτι τέτοιο εν μέσω κρίσης, και στη συνέχεια να διαλυθεί.
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο χρειάζονται τα ευρωομόλογα είναι η ουσιαστική κατάρρευση της παροχής εγγυήσεων προς τον EFSF. Ο επικεφαλής του μας λέει πως η αστάθεια των αγορών είναι αυτή που φταίει. Λάθος. Συμβαίνει μάλλον το αντίθετο. Η άρνηση της ευρωζώνης να χρηματοδοτήσει επαρκώς τον μηχανισμό, είναι αυτό που συντέλεσε στον πανικό.
Η ευρωζώνη χρειάζεται κάτι το απλό: ένα χαρτί χαμηλού ρίσκου. Βέβαια, η έκδοση ευρωομολόγων δεν μπορεί να γίνει εν μία νυκτί. Αυτό που μπορούν οι ηγέτες να κάνουν είναι να δηλώσουν την πρόθεσή τους, και να βάλουν μπροστά τις απαραίτητες διαδικασίες. Αυτό απαιτεί χρόνο. Αν γίνει κάτι τέτοιο, τότε ο EFSF θα είναι σαν να διαθέτει τραπεζική άδεια. Θα μπορούσε να ανακοινώσει ότι προχωρά σε απεριόριστη αγορά εθνικών ομολόγων έτσι ώστε να πέσουν τα σπρεντς, π.χ. στο 2% για τα 10ετή ομόλογα.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τον EFSF για όσο διάστημα κρίνεται απαραίτητο.
Μόλις μπουν στη θέση τους τα ευρωομόλογα, τα όποια ρίσκα του EFSF θα μετατραπούν σε ευρωομόλογα. Αυτό δεν θα θεωρούνταν ως παράνομη ρευστοποίηση του χρέους, εφόσον ο τελικός σκοπός του EFSF κρίνεται ως αξιόπιστος.
Η ευρωζώνη δεν έχει εναλλακτικές λύσεις. Η εφαρμογή των ευρωομολόγων θα χρειαστεί και μια πιο ευρύτερη και πιο βαθιά οικονομική διαχείριση που θα ξεπερνά ακόμη και την ιδέα περί δημοσιονομικής ένωσης. Θα ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα απλό οικονομικό εργαλείο. Αν υλοποιούνταν, θα αποτελούσε τον καταλύτη για μια πολιτική ολοκλήρωση.
Κάτι τέτοιο όμως μάλλον δεν θα συμβεί. Η κρίση προχωρά με ταχείς ρυθμούς. Μπορεί οι Γερμανοί, οι Ολλανδοί, και οι Φιλανδοί να μην είναι ακόμη έτοιμοι για κάτι τέτοιο. Σίγουρο είναι ότι οι ηγέτες τους δεν έχουν προετοιμαστεί για ένα τέτοιο σημαντικό ενδεχόμενο. Επομένως όταν θα έρθει η κρίσιμη στιγμή, δεν θα είναι έτοιμοι.
Και δυστυχώς, ήδη πλησιάζουμε πολύ κοντά προς αυτή τη κρίσιμη στιγμή.
The Financial Times
http://www.ft.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου