Η κυρία προτιμά τους ξανθούς. Η 57χρονη Angela Merkel, που κάποτε την αποκάλεσαν βασίλισσα της Ευρώπης, αρέσκεται στο να την περιτριγυρίζουν καλοξυρισμένοι, ατσαλάκωτοι, και κυρίως ξανθοί συνεργάτες. Δεν είναι μόνο τα γερμανικά τους χαρακτηριστικά που την ελκύουν, αλλά μάλλον η νηφάλια γερμανική τους προσέγγιση στη παγκόσμια κρίση: «Αν έχεις αμφιβολίες, ακολούθησε τους κανόνες».
Η καγκελάριος και η ομάδα της, έκπληκτοι από την δύναμη που έχουν οι αγορές να «καρφώνουν» τις διάφορες εθνικές οικονομίες, παλεύουν να επαναφέρουν την τάξη στην Ευρώπη.
Ως η χώρα με την μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη, και ως η χώρα που θα πληρώσει τον τελικό λογαριασμό, η Γερμανία θεωρεί δικαίωμά της να επιβάλλει όρους και κριτήρια στους υπόλοιπους.
Όπως κάποτε επέμενε η ΕΚΤ να αντιγράψει την πολιτική ανεξαρτησία της Bundesbank, καθώς και τις αντιπληθωριστικές της πολιτικές, τώρα θέλει να επιβάλλει γερμανική δημοσιονομική πειθαρχία παντού και πάντα, ως αντάλλαγμα της διάσωσης των Ελλήνων, και των υπόλοιπων παρακατιανών.
Μέχρι σήμερα, πέντε διαφορετικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν γονατίσει λόγω της αδυναμίας τους να διαχειριστούν τη κρίση, και ο λαός της Merkel συμφωνεί με την τιμωρία των PIIGS. Ο νέος τεχνοκράτης πρωθυπουργός της Ιταλίας Mario Monti λέγεται πως είναι «πολύ Γερμανός», όπως είναι και ο νέος πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi.
Οι αποφάσεις του Βερολίνου παίρνονται από μια μικρή ομάδα ατόμων γύρω από την καγκελάριο, και τον διοικητή της Bundesbank. Στο τέλος όμως, οι ευθύνες για το μέλλον της Ευρώπης πέφτουν στους ώμους μιας γυναίκας που μεγάλωσε στην Ανατολική Γερμανία, και ωρίμασε πολιτικά με τη πτώση του κομμουνισμού.
Όταν κατέρρευσε το τείχος του Βερολίνου το 1989, δεν έσπευσε να δει την ιστορία να γεννιέται, αλλά πήγε για σάουνα! Οι πολέμιοι της σήμερα, την κατηγορούν για καθυστερημένη αντίδραση απέναντι στη κρίση, λέγοντας πως και πάλι προτίμησε να κρυφτεί στην σάουνα (επί δυο ολόκληρα χρόνια). Μάλιστα, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Frank-Walter Steinmeier ισχυρίζεται πως υπάρχει ένα αξίωμα της Merkel: «Όσο πιο έντονα αποκλείει κάτι η Merkel, τόσο πιο σίγουρο είναι ότι θα το υιοθετήσει». Εξ ου λοιπόν και οι συνεχείς της κωλοτούμπες, όχι μόνο αναφορικά με την κρίση, αλλά και με άλλα ζητήματα, όπως για παράδειγμα αυτό της πυρηνικής ενέργειας μετά το ατύχημα της Fukushima.
Γιατί λοιπόν η καγκελάριος είναι μια τόσο αργοκίνητη μάνατζερ; Η βιογράφος της Margot Heckel, αναφέρει ένα συμβάν, που μάλλον ρίχνει φως σε αυτήν την κρυψίνοα πολιτικό: Ως μαθήτρια, όταν μάθαινε κολύμπι, έτρεμε τις βουτιές. Μια μέρα ανέβηκε στον πιο ψηλό βατήρα και έμεινε ακίνητη, παλεύοντας με τον φόβο της. Μόλις χτύπησε το κουδούνι, βούτηξε στα βαθιά. Και επέζησε. Δεν ξέρω ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα αυτής της ιστορίας, αλλά προφανώς πρόκειται για άτομο που διστάζει, αναλογίζεται, και στο τέλος βρίσκει το κουράγιο να δράσει.
Δεν χρειάζεται όμως να είναι κανείς ψυχίατρος για να εξηγήσει τον λόγο της καθυστερημένης βουτιάς. Η Merkel είναι ασυντόνιστη. Εξελίσσεται αργά. Στα πέντε της χρόνια εκπαίδευσε τον εαυτό της να ανεβοκατεβαίνει σκάλες, ένα σκαλοπάτι την φορά. Ακόμη και τώρα, η οποιαδήποτε σωματική άσκηση απαιτεί την απόλυτη συγκέντρωσή της.Μήπως φοβάται να πέφτει μπροστά σε κοινό; Και γιατί άραγε βούτηξε μόλις χτύπησε το κουδούνι, και δεν περίμενε 2-3 λεπτά όταν θα είχαν φύγει όλοι; Παρέμεινε στον βατήρα μέχρι να εξαντλήσει τα όρια των κανονισμών, αλλά στο τέλος τήρησε τους κανονισμούς. Από τότε ήταν άτομο που πήγαινε αυστηρά by the book. Μήπως αυτό το στιγμιότυπο καθορίζει και τη σημερινή της προσπάθεια να δημιουργήσει μια αξιόπιστη για τις αγορές ευρωζώνη, τηρώντας απαρέγκλιτα τους γερμανικούς κανόνες;
Ένα άλλο χαρακτηριστικό περιστατικό από τη ζωή της έχει να κάνει με τον χωρισμό της το 1981 από τον τότε σύζυγό της Ulrich Merkel. Ζούσαν μαζί επί τρία χρόνια, και μια μέρα εντελώς ξαφνικά η Angela αποφάσισε να φύγει, χωρίς καμιά προειδοποίηση. Όπως λέει ο άνδρας της, πήρε μαζί της μόνο το ψυγείο. Αυτή είναι η Γερμανίδα καγκελάριος. Μια γυναίκα που την κάνει, παίρνοντας μαζί της το …ψυγείο.
Κανένας δεν είναι πολύ κοντινός της άνθρωπος. Ο νυν σύζυγός της, κβαντικός χημικός, και σίγουρος μελλοντικός νομπελίστας Joachim Sauer, είναι χαμηλών τόνων, και όλοι όσοι τους έχουν ακούσει να συνομιλούν, εκπλήσσονται από την επισημότητα μεταξύ τους. Η πολιτική δεν έχει θέση στην προσωπική τους ζωή.
Η ευρωπαϊκή προσέγγιση της Merkel αντανακλάται στη σχέση της με τον άλλοτε μέντορά της 81χρονο σήμερα Helmut Kohl. Πρόκειται στην ουσία για μια σύγκρουση μεταξύ του αρχαιότερου οραματιστή, και της νεότερης πραγματίστριας. Ως μέλος της γενιάς του πολέμου, που έζησε την πείνα, ο Kohl μπορούσε να συνεννοηθεί με ανθρώπους όπως ο François Mitterrand. Μάλιστα, πολλές φορές δάκρυζε ακούγοντας πονεμένες ιστορίες του πολέμου, κλπ. Η Merkel όμως δεν κλαίει ποτέ, τουλάχιστον δημοσίως.
Ο Kohl εκμεταλλεύτηκε τον σύνδεσμο Γερμανίας-Γαλλίας, και την κοινή τους δέσμευση να μην ξαναγίνει πόλεμος, και τα διεύρυνε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είχε προσωπικές φιλικές σχέσεις με τον Ισπανό σοσιαλιστή Felipe González, χτίζοντας γέφυρες μεταξύ του πλούσιου Βορρά και του ταλαιπωρημένου Νότου.
Αντιθέτως, η Merkel είναι ιδιαίτερα καχύποπτη απέναντι στον Γάλλο ομόλογό της Nicolas Sarkozy, και λέγεται πως μισεί τον χαρακτηρισμό Merkozy που τους κόλλησαν τα ΜΜΕ, εξαιτίας της υποτιθέμενης συμβιωτικής τους σχέσης.
Όπως λέει ένας Γάλλος διπλωμάτης, πρόκειται για μια τεχνητή φιλία, μια παράσταση δηλαδή για να καθησυχάσουν οι αγορές, οι οποίες θα τρελαίνονταν με την πρώτη ένδειξη των μεγάλων διαφωνιών μεταξύ τους.
Όταν οι δυο Γερμανίες ενώθηκαν σε μία, ο Kohl έβαλε στο υπουργικό του συμβούλιο την 36χρονη Merkel (για θέματα νεολαίας και γυναικών), γνωρίζοντας μόνο τρία στοιχεία για αυτήν: Ήταν χρήσιμη στους Χριστιανοδημοκράτες της Αν. Γερμανίας, ήταν κόρη προτεστάντη πάστορα, και παρά το ότι πέρασε από τη κομμουνιστική νεολαία, δεν είχε σχέσεις με την Στάζι.
Ο καγκελάριος την αντιμετώπιζε με συγκαταβατικότητα, αποκαλώντας την Das Mädchen (το κορίτσι). Όπως και πολλοί άλλοι, έτσι και ο Kohl την υποτίμησε. Λίγα μόλις χρόνια μετά, το κορίτσι κινήθηκε, δημοσιεύοντας άρθρο με το οποίο καλούσε τους Χριστιανοδημοκράτες να ξεφορτωθούν την ηγεσία τους. Ήταν ένα στιγμιότυπο «ψυγείου», μια συμφεροντολογική πράξη. Όλοι οι κομματάρχες, άνδρες και ξανθοί, έμειναν στο πλάι παρακολουθώντας, πιστεύοντας πως το κορίτσι θα κάνει την βρώμική δουλειά για λογαριασμό τους, επιταχύνοντας την απομάκρυνση του Kohl, και ανοίγοντας τον δρόμο για τη δική τους διαδοχή.
Δυστυχώς την πάτησαν. Η Merkel πήρε τα ηνία, καταλήγοντας να είναι σήμερα η επικεφαλής ενός κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, που άνοιξε τον δρόμο για τις κυβερνήσεις τεχνοκρατών στην Ευρώπη.
Αυτή όμως η συνταγή δεν λειτουργεί πια ούτε για τη Γερμανία, αλλά ούτε και για την Ευρώπη. Ο Kohl ήξερε πολύ καλά την δύναμη του πάθους, στη κινητοποίηση του λαού. Το ευρώ, έλεγε, είναι ζήτημα ειρήνης και πολέμου. Γνώριζε πως ο μόνος φόβος των Γερμανών, που θα ξεπερνούσε τον φόβο του υπερπληθωρισμού, είναι ο φόβος ενός πολέμου. Ο γερμανικός λαός γκρίνιασε αλλά στο τέλος συμμορφώθηκε.
Από την πλευρά της, η Merkel ούτε που σκέφτηκε να παρουσιάσει στον κόσμο την άποψή της για τη σπουδαιότητα της διάσωσης της ΕΕ, ακόμη και σε μια εποχή όπου οι Γερμανοί ψηφοφόροι είναι πιο διαβασμένοι, και πιο καχύποπτοι απέναντι στις Βρυξέλλες, από ότι ήταν επί Kohl.
Αντί για αυτό, η καγκελάριος ποντάρει στην αντιπάθεια των Γερμανών για το χάος και την αταξία, πιστεύοντας πως αυτό αρκεί για να τους κρατήσει αφοσιωμένους στην Ευρώπη. «Αν καταρρεύσει το ευρώ, θα καταρρεύσει και η Ευρώπη», είπε στο κοινοβούλιο. Και σίγουρα δεν το πολυπιστεύει. Δεν βγαίνει από την καρδιά της.
Σε ιδιωτικό επίπεδο, το επιτελείο της διαχωρίζει την ευρωζώνη (με την Ελλάδα έξω, και την Πολωνία μέσα) από την ΕΕ, η οποία θα πρέπει να επιβιώσει (σύμφωνα με την Merkel) με μια πιο σφιχτή και αποτελεσματική μορφή.
Η μεγάλη της προτεραιότητα είναι να προστατεύσει τα γερμανικά εθνικά συμφέροντα, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να προστατευθεί η ενιαία αγορά. Δεν είναι ζήτημα γερμανικού εθνικισμού, άσχετα αν στο εξής η Ευρώπη αναγκάζεται να χορεύει σε γερμανικούς ρυθμούς. Αλλά ούτε είναι και ζήτημα συναισθηματικής προσέγγισης σε μια ιδέα περί ενωμένης Ευρώπης.
Η καγκελάριος άγεται και φέρεται από τις χρηματαγορές, φοβούμενη μη τυχόν και οι ψηφοφόροι στραφούν εναντίον της, και δεχόμενη πιέσεις τόσο από τους συναδέλφους της στην ΕΕ, όσο και από τον Λευκό Οίκο. Έτσι, μη μπορώντας να κάνει πολλά, κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: Εφαρμόζει τους κανόνες, κανόνες, κανόνες…
Και τώρα που το παιχνίδι άρχισε να αφορά αποκλειστικά σε Συνθήκες, και σε κανονισμούς, δείχνει να τα πηγαίνει καλύτερα. Αλλά ακόμη και τώρα, είναι μια δύσκολη εποχή για μια γυναίκα που ανέλαβε να σώσει μια ολόκληρη ήπειρο.
Η επιστημονική της εκπαίδευση (χημικός) επαναστατεί απέναντι στην σύγκρουση βραχυπρόθεσμων στόχων, όπως είναι η άμεση ανάγκη επαναφοράς της εμπιστοσύνης, με τους μακροπρόθεσμους στόχους της αναδιαμόρφωσης της Ευρώπης.
Δεν κοιμάται αρκετά, τρώει τα νύχια της, και στέλνει συνεχώς SMS.
Μια τρομακτική σπουδή στο ζήτημα της μοναξιάς της ηγεσίας.
Newsweek-The Daily Beast
http://www.thedailybeast.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου